گزارش نخستین جرگه ففتا در شهر کوپنهاگن

گزارش نخستین جرگه ففتا در شهر کوپنهاگن مورخ ۲۶ - ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ م
قسمت اول و دوم گزارش اولین جرگه ففتا در کوپنهاگن
روز های بیست وششم وبیست وهفتم دسامبر 2008 روز های ماندگار وپر بار در راستای احیای فرهنگ وحیات معنوی تورکان افغانستان نخستین جرگه ( کنفرانس ) فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در شهر کپنهاگن کشور دنمارک مؤفقانه برگزار گردید.
تاریخ بشر گواه برآن است که یک انسان اسیر در قیود بردگی مادامی که بداند او برده است ومذلت بردگی کرامت انسانی را از او سلب مینماید وباید برعلیه آن مبارزه نماید او دیگر برده نه بلکه یک سمبول عظمت انسانی و یک مبارز تسلیم ناپذیر بر علیه مناسبات غیر عادلانۀ اجتماعی نسبت به خود وهمزنجیران خود است، ولی بردۀ که لطف اهانت بار ارباب را نسبت بخود سایۀ ازلی وبردگی را تقدیر ابدی تصور نماید و مذبوحانه در تلاش اثبات مراحل وفاداری خود نسبت به ارباب باشد او واقعاً برده وحتی بد تر از آن است که با دنیای انسانیت همیشه در فاصله قرار خواهد داشت.
بلند نمودن فریاد های مظلومیت تاریخی وخفته در گلوی خلقهای تورک افغانستان که از اثر استیلای حاکمیت های قبیلوی وشیوع بلای نفاق در بین خود آنها، در ادوار واپسین تاریخ نصیب ایشان گردیده ومهر محکومیت ومحرومیت از حقوق حقۀ انسانی را در مأوا ومسکن اجدادی، خانه وکاشانۀ خویشتن بر جبین ایشان کوبیده، آن امانت سترگی است که معلم روزگار وقانون تنازع وبقای ملت ها در تاریخ تا طلیعۀ روز رستاخیز آزادی وبرابری حقیقی اقوام وملیت های ساکن این سرزمین به دوش یکایک فرزندان این مردم قرار داده و از آنان میخواهد که تا لحظۀ دستیابی به این آرمان مقدس انسانی یعنی آزادی وعدالت از طریق دستیابی به وحدت وهمبستگی آگاهانۀ انسانی از پا نه نشینند.برخورداری از شرافت وکرامت انسانی به معنی واقعی آن زمانی نصیب یک فرزند برومند تورک درین کشورمیشود که همانند اسلاف خویش در معرکۀ تاریخ پاسدار امر مقدس حق طلبی و احیای حقوق انسانی خویشتن باقی مانده، ونگذارد که لوای با شکوه حق طلبی وعدالتجوئی برای همیش سرنگون شود.
چه زیبا وبا عظمت است کار نامۀ های آن بزرگ مردانی که با نثار جان ومال وهمه هستی خود ها این مسیر رستگاری را با خون های پاک خویشتن تا زمان ما روشنائی بخشیده وپاسداری از ناموس حق وحقیقت را به نسل های که ما بدان تعلق داریم به ودیعه سپرده اند. امروز ما وارثین آن وجیبۀ بزرگ تاریخ هستیم که بی مبالاتی در برابر آن ثمری جز بردگی واسارت ابدی برای ما وفرزندان ما با از دست دادن همه چیز زندگی ندارد ونخواهد داشت.
پیکار حق طلبی در حیات ملت ها درهزاران شکل وجلوۀ مادی ومعنوی خویش به نمایش در میآید وبه بار می نشیند که به گواهی تاریخ بزرگترین خط مبارزه از جبهۀ فرهنگ و آگاهی ملت ها عبور میکند ومبارزات جانبازانۀ هر ملتی تا زمانی واصل به اصل رهائی واقعی نمیشود که آن ملت سجایای انسانی وفرهنگی خود را در جهت دستیابی به آرمان بزرگ حق وعدالت آگاهانه وشعوری به نمایش نگذارد.
تاریخ نمونه های فراوانی از به هدر رفتن ثمرات جانبازی های بی دریغ مردم در نبود آگاهی و وقوف نسبت به اهداف مبارزاتی خود آنها در نتیجۀ فقر فرهنگی وعدم انتخاب راه های دقیق ومؤثر مبارزاتی دارد که ما بهترین امثال آنرا میتوانیم از حوادث سالهای اخیر زندگی مردم خود رقم زنیم که چگونه بزرگترین تعارفات تاریخ را در اسارت فرهنگ وآگاهی ملی مبارزه در جهت نیل به آرمان های انسانی خود به هدر دادند وبا گذشت هر روز بیشتر از بیش در گرداب اسارت وحق تلفی ها محصور میشوند که سخت مایۀ نگرانی وتأمل است.
همین درس گویای تاریخ است که امروز ما را وادار به مراجعه به مرجع فرهنگ میکند وما را وا میدارد که با محاسبۀ بزرگترین اصلهای گمشدۀ مبارزاتی خود یعنی فرهنگ که دربر گیرندۀ کلیه معرف های معنویت چون تاریخی که معرف هویت حقیقی ما باشد، زبانی که شاخصۀ انسانی مارا مشخص کند و ارزشهای والای دیگر انسانی که مقام ما را در کنار دیگر انسانهای کرۀ خاکی تبیین نموده وما را رهنمون به مسیر حقیقی وکامل مبارزاتی شود وبالآ خره کسب ایمان و اعتقاد به آزادی، برابری وعدالت بمثابۀ اصل های اساسی انسانی زیستن وحق هر انسان عطف توجه نماییم.
شکل گیری مفکورۀ ایجاد فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان ناشی از درک همین ضرورت بی بدیل مبارزه است که اندر تداوم مبارزات خستگی ناپذیر خلق های محروم درین سرزمین والهام از تجارب پربار مبارزاتی گذشتگان در پی تلاشهای فراوانی که توسط عده ای از فرزندان نستوه و آگاه خلق تورک درداخل وخارج افغانستان از مدت ها بدینسو جاری بود، نخستین هستۀ رسماً فعال آن هفت ماه قبل برین طی تدویر اولین قوریلتای یا کنگرۀ مؤسس آن با اشتراک عدۀ کثیری از نمایندگان خلق تورک افغانستان از گوشه و کنار جهان در کشور هالیند اساسگزاری وعملاً به کار آغاز نمود و اکنون ما شاهد بر پائی اولین جرگه یا کنفرانس کادر ها وهواداران آن در شهر کپنهاگن کشور دنمارک میباشیم و در فردای زندگی نیز امید بران داریم که این مسیر کار ومبارزه را در جهت ارتقای آگاهی وخود آگاهی مردم خود تا آنجا که در توان داریم ادامه دهیم تا واصل به آرمان مقدس عدالت وبرابری در پرتو یک دیموکراسی واقعی ومنطبق با حقایق جامعۀ کثیر الملۀ افغانستان شویم.
اولین جرگۀ ففتا بکار خود آغاز میکند!!
گردهمآئی با همه مشکلاتی که چنین یک کار بزرگ در محیط آوارگی وغربت با خود همراه دارد مؤفقانه دایر وخاتمه یافت ودستآ ورد های آن در راستای تعین خطوط مبارزات فرهنگی تورکهای افغانستان مسلماً دارای ارزش بزرگ وتعین کننده است که نقش بنیادین را در جهت اساسگزاری نهضت فرهنگی آزادیخواهی وعدالت طلبی خویشتن شناسانه مردم برای امروز وفردا ایفا خواهد کرد، هرچندی که ما همین اکنون در مراحل آغازین کار قرار داریم ومشکلات بزرگی ما را به چالش میطلبد ولی رجوع مردم ما به این استقامت گویای گشایش افق های وسیع و روشن به سوب فردا های بس بزرگ است که بیان آن ها از وهم وگمان کنونی ما خارج است.
شاید کمتر کسی از اشتراک کنندگان، گرد همآئی پر هیجان روز های نیمه ابری وسرد زمستانی حومۀ شهر کپنهاگن که در یک سالون مجلل به نام مرکز گرد همآئی های کنسته بگن بر گزار گردیده بود قادر به فراموش کردن خاطرات آن لحظات ماندگار از لوح خاطرات خویشتن باشند و تأثیرات پیام های الهامبخش آن اجتماع بزرگ را در روان خود ها احساس نکنند و تعهدی را که هر کسی با خود و با دیگران در یک فضای رجوع به اصل وحقیقت منعقد ساخت از یاد برده بتوانند !!!!. این خود ارمغانی است که لحظات ختم کار جرگه و نتیجه گیری از کار های انجام شده به همگان هدیه داد و بازده کار جرگه چون غریو عظیمی از فریاد های حق طلبی وعدالتجوئی انسانی از کران تا کران عالم تا هنوز هم منعکس است وامروز کمتر محفل موافق ویا مخالف وجود دارد که حرفی درین رابطه ابراز نکند وتبصرۀ را با خود نداشته باشد که این خود به معنی واقعی صدای ناقوس بیداری خلق ما از قعر مذلت واسارت به طرف اوجهای بازگشت به خویشتن انسانی آنان است که گشایندۀ باب امید های بزرگ به فردا های تابناک خواهد بود ! انشاء الله.
حوالی قبل از ظهر آن روز با شکوه را همه خوب به یاد دارند که چگونه اشتراک کنندگان آن محفل که از راه های دور رنج سفر را بخود ها هموار و با امید دستیابی به آرزو های گمشدۀ وحدت وهمبستگی مردم خود تا این مکان مواصلت نموده بودند و بی صبرانه در انتظار شروع کار جلسات بوده، ودر گروپ های کوچک در گوشه های مختلف تالار مصروف گفتگوهای باهمی بودند. چهره های امید وار و مصممی را که هر کسی درنهاد خویشتن حرفی برای گفتن و دردی برای اظهار نمودن داشت و با شکیبائی امیدوار تقدیم این درد ها و رنج های نهان در سینه ها به دیگران بود، تاباشد که بیان با همی تجارب وچشمدید ها از زندگی آمیخته بارنجهای ناشی ازتعصب ونابرابری در جامعۀ که بدان تعلق د اریم، ولی با وجود وراثت به این سرزمین و هزاران پیوند نا گسستنی با این جغرافیای مصیبت همچنان در حساب بیگانه و مهمان نا خواندۀ که هر آن نهیب بیرون راندن ما از خانه و کاشانه به جرم تعلق به قوم وزبان تورک وتبار تورک از هر پیام گفته و ناگفتۀ حاکمیت طلبان محسوس است راهی را که منجر به نجات همگان شود فراهم نموده بتوانند، ما همه شاهد بودیم و در سیمای تک تک حاضرین پیام بی ریای همبستگی با ندای مبارزه در راه تحقق آرمانهای انسانی خلق های محروم ومظلوم تورک در کشور ما هویدا بود.
قرار بود اولین جلسۀ این جرگه با نواختن زنگ ساعت دوازده آغاز به کار نماید که بنابر تأخیر عدۀ از اشتراک کنندگان که مجبور به طی مسافات طولانی بوده و هنوز هم در راه بودند حوالی ساعت یک بعد از ظهر کار جرگه با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید توسط عبد الصبور حیدری که یکجا با همسر خود محترمه لطیفه عنایتی رئیسۀ انجمن همبستگی فرهنگی تورکان افغانستان در کشور ناروی از آن کشور تشریف آورده بودند گشایش یافت و با اتحاف دعای خیر وهمبستگی، همۀ حاضرین با بپا خیزی و رعایت یک دقیقه سکوت، مراسم ادای احترام به روان پاک شهدای راه آزادی وعدالت مردم ما را بجا آوردند. سکوت عمیق ومعنی داری که گویای حلول نوعی خلسۀ رجوع به خویشتن همگانی در محفل بود به چشم میخورد و شاید هم هر کسی ده ها چهرۀ معصوم و پر ابهت شهدای راه حق وعدالت را در برابر خود مجسم میدید و با آنان در حال پیمان بستن وجدانی در طریق تداوم مبارزه الی دستیابی به ان آرمانهای مقدس انسانی بود که :
صدای متین وحساب شدۀ گردانندۀ نخستین جلسۀ جرگه ما جناب عبدالغنی آیدین در فضا طنین افگند وگفتار انتخابی او که نمایانگر تسلط بی چون وچرایش به زبان وادبیات تورکی ازبیکی بود همگان را معطوف به خویشتن ساخت وشنیدن کلام ادیبانه به زبان مادری همانند آوای گهواره جنبان مادران تورک به قلب ها اثر گذاشت و اینکه از اعماق آن تیره دوران حیات تورکان در گذشته ها هنوز هم فرزندان تورک قادر به حفظ قدرت تکلم با کمالات معیاری زبان مادری خویشتن اند مایۀ امید وتحسین همگان گردید، جناب آیدین رها با قرار گرفتن به محل گردانندگی محفل وزمزمۀ شعری از ظهیرالدین محمد بابر که حکایه گر رنج والتهاب شاعر از رنج دوری وطن وجفای روزگار میباشد به قرائت اجندای کار جلسات دو روزۀ جرگه پرداخت وبعد از وارد نمودن تعدیلات در اجندا مطابق به پیشنهادات اشتراک کنندگان آنرا در معرض رأی گیری حاضرین قرار داد که به اتفاق آراء به تصویب رسید.
به تعقیب آن هیأت رئیسه و رئیس جلسه انتخاب و در جا های خود قرار گرفتند و ادارۀ جلسه مستقیماً به رئیس منتخب جلسه، پیر خرد و دانشمند فرهیختۀ عرصۀ فرهنگ و تاریخ جناب پروفیسور عنایت الله شهرانی که از کشور امریکا تشریف آورده بودند تفویض و با همکاری دو نفر منشی ها ی توانا هریک دیپلوم انجنیرمحمد عثمان بیلم و دکتورعلی شیر قیتمس بکار خود رسماً آغاز نمود.
درین مرحلۀ کار جلسه اولاً پیام خیرمقدم تورکان مقیم دنمارک توسط پوهاند بسم الله میمنگی خدمت حاضرین تقدیم و تمنای موفقیت و بارآوری این اقدام از بارگاه ایزدی به عمل آمد و در تداوم آن جرگه بکار های پلان شدۀ خود به تناوب ذیل ادامه داد.
طبق اجندا نوبت سخن به جناب پروفیسور شهرانی رسید که با ارائۀ متن پر محتوا وعلمی ای که همه وهمه بیانگر حقایق اجتماعی وتاریخی مرتبط با حیات تورکان در افغانستان بود، حاضرین این گرهمآئی را در خود فرو برد وانتخاب مصرع های :
قومی به جد وجهد گرفتند دست یار
قوم دیگر حواله به تقدیر کرده اند
در سر خط آن گویای پیام عمیق و تکاندهنده از جانب نگارندۀ متن به آدرس تورکان افغانستان بود که بیداری ازعمق خواب افیونی در بستر نفاق و پراگندگی را به همگان ندا میداد و کنار گذاشتن اختلافات ثلیقوی و فکری را در مسیر مبارزه برعلیه اسیر کنندگان و جباران قبیله سالار مصرانه تقاضا مینمود و تا آخرین کلام حاوی پیام وحدت وهمبستگی واقعی وانسانی برای همه بود. تأثیرسخنان گهر بار استاد شهرانی حاضرین محفل را چنان به سکوت و تفکر عمیق و معنی داری فرو برده بود که با وجود ختم کلام از جانب موصوف حضار هنوز هم منتظر شنیدن سخنان نا گفتۀ بیشتری بودند وسخنان الهامبخش استاد به پایان رسید و آرزو های آخرین اتحاد و اتفاق گویای ختم کلام بود.
متعاقباً پیام پرمحتوای ستر جنرال عبدالرشید دوستم رهبر و بنیانگذار حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان که حاوی پیام حمایت ازین حرکت جمعی روشنفکران جامعه تورک افغانستان بود قرائت گردید که طرف استقبال گرم حاضرین مجلس قرار گرفت.
درین مقطع مطابق به آجندای تصویب شده جلسات، رئیس فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان جناب داکترهمت فاریابی از جانب گردانندۀ محفل دعوت به ارائۀ گزارش کار هفت ماهۀ هیئت رهبری فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان و دیگر مراجع ذیربط ففتا گردید.محمد اکبرهمت فاریابی که افتخار ریاست منتخب ففتا را از نخستین قوریلتای یا کنگرۀ مؤسس در ماه می 2008 که در شهر تیلبورگ هالیند برگزار گردید دارا میباشد، بعداز ادای احترام و خیرمقدم به حاضرین، کار های انجام شدۀ جمعی در چوکات این کانون فرهنگی، اعم از داخل وخارج افغانستان را بصورت مشرح و شفاف حضور اشتراک کنندگان ارائه نمود که نکات عمدۀ آنرا کار های انجام شده توسط او و دیگر اعضای ففتا در جریان سفر به افغانستان و ایجاد انجمن های فرهنگی مرتبط با ففتا در کشور های مختلف جهان و فعال نمودن سایت انترنتی ففتا و نشر مقالات و گزارشات و مصاحبه ها درمطابقت با مرام واهداف فرهنگی ففتا وغیره احتوا مینمود که با شور وشوق زاید الوصف از جانب اشتراک کنندگان استماع وبا ارئۀ سوالات متعدد مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت و با درنظرداشت امکانات نا چیزی که این مرجع فرهنگی در طول این مدت از آن بر خوردار بود و در ساحات مالی و اقتصادی از حدود توانمندی های فراهم شدۀ انفرادی آنهم از امکانات خود آنها متجاوز نبود مجموع کار های انجام شده فوق العاده ارزیابی گردید.
بدینترتیب بخش نخست جلسات روز اول حوالی ساعت چهار ونیم شام به پایان رسید و حاضرین به تفریح و صرف طعام دعوت گردیدند.صرف طعام در یک فضای دوستانه و مملو از شور وبحث های مختلف به پایان رسید وحاضرین توسط گردانندۀ بخش دوم کار جرگه درین روز محترمه خانم فرشته ضیائی شاعر و ادیب، دخت شهیم و با قریحه جامعۀ تورکان افغانستان ومعاون این کانون فرهنگی که فغلاً در کشور سویدن اقامت دارند دعوت به حضور در تالار جرگه گردیدند.
حضار در جاهای خود اخذ موقع نمودند وگویندۀ با استعداد محفل ما در حالیکه ملبس با لباس زیبای تورکان اوزبیک بود با وقار خاص وفطری شیره زنان تورک زبان تورکی ازبیکی را با ملاحت وکمال ادب تکلم مینمود، بعداز ادای احترام وارائۀ کلامی چند در رابطه با اهداف و ادامۀ کار جرگه از محترم دوکتور قمرالدین مصلح تقاضا نمود که مطابق به اجندای جلسه متن تعدیل شدۀ یاسای تشکیلاتی یا اساسنامه ففتا را که حسب فیصلۀ قوریلتای ماه می توسط کمیسیون تعدیل این یاسا ی تشکیلاتی تدوین گردیده بود، حضور اشتراک کنندگان جلسات قرائت نموده و در معرض نظر خواهی قرار دهد.
محترم دوکتور قمرالدین مصلح معاون اول ففتا با سیمای احترام برانگیز ومحاسن سفید در برابر حاضرین قرار گرفته با شور وهیجان خاصی که گویای اعتماد به نفس وایمان عمیق او به فردای روشن این تلاشها بود از حاضرین تمنای همکاری باز و بی ریا را به دور از موضع گیری های سیاسی وآیدالوژیکی نموده و به تمرکز کار در جهت رسیدن به وحدت وهمبستگی سراسری تورکان افغانستان را از الویت های تأخیر ناپذیر قلمداد نمود. بعداً در حالیکه متن دست داشتۀ یاسای تشکیلاتی ففتا را به همگان نشان میداد خطاب به همگان جویای این امر شد که ضرورتی به قرائت یاسای فکری ویا مرامنانۀ ففتا که قبلاً در قوریلتای ماه می به تصویب رسیده وجود دارد یاخیر؟ زیرا که جواب پارۀ از سوالات اشتراک کنندگان در رابطه با یاسای تشکیلاتی با خوانش آن مرفوع میگردید. اشتراک کنندگان به اتفاق آرا از قرائت یاسای فکری منصرف و از جناب مصلح تقاضا نمودند که به خواندن یاسای تشکیلاتی آغاز نماید.
فضای کار قرائت وبر رسی یاسای تشکیلاتی خیلی ها جدی بود. پیش نهادات گروهی توسط عدۀ از اشتراک کنندگان از یکطرف ونقطه نظرات هریک از اعضای جلسه در رابطه با مواد مندرج در مسودۀ پیشنهادی هیئت رهبری ففتا از جانب دیگر و باز بودن فضای گفتگو واظهار نظر با ادارۀ دقیق وتوأم با مدارای جلسه از جانب هیئت رئیسۀ جلسه خصوصاً رئیس جلسه استاد شهرانی در محیط کار جلسه کیفیت خاصی بخشیده بود. هیچکسی هیچ چیزی را از همدیگر پنهان نمیکرد وهمه آنچه را که در نهان با خود داشتند بی پرده به همدیگر ابراز وبه سخنان همدیگر با حوصله مندی گوش فرا میدادند و یک جو گفت وشنود منظم توأم با اقناع واستدلال در جریان بود وبا وجود تقرب ساعت به دوازدۀ نیمه شب هیچکسی حاضر نبود که کار تکمیل وتصویب یاسای تشکیلاتی را به عنوان پایه واساس کار تشکیلاتی ففتا به فردا موکول نماید. موادات مندرج در مسوده به تدریج قرائت ویکایک به تصویب رسید وبه این ترتیب روز اول کار جلسات جرگه با مؤفقیت حوالی ساعت یک وسی دقیقۀ شب به پایان رسید ورئیس جلسه ختم کار آن روز را اعلان وهمه اشتراک کنندگان در حالیکه از یکطرف خسته ولی از جانب دیگر راضی وخوشحال از انجام مؤفقانۀ کار بودند به محلات رهایشی از قبل تعیین شده عزیمت نمودند وبه این ترتیب یک روز پر ثمر وماندگار تاریخ فرهنگیان تورک افغانستان در عالم هجرت به پایان رسید.
آنچه که در کنار دیگر کار های انجام شده در روز اول کارجرگه بیشتر از همه توجه و دقت اشتراک کنندگان را بخود جلب نمود یکی هم اشتراک رئیس اتحادیۀ فرهنگی قزاق های افغانستان مقیم دنمارک جناب حاجی صاحب محمد رفیع یکجا با خانم و پسر ارشد ایشان بود که با حضور خود ها به مسألۀ وحدت ویکپارچگی تورکان افغانستان تحقق عملی بخشیدند ودیگری هم همکاری های صمیمانۀ تورکمن های افغانستان مقیم دنمارک چون خانم بی بی حاجی آمنه قندوزی وفامیل ایشان، فامیل محترم حاجی صاحب امید نظری وهمچنان فامیل حاجی صاحب عبد الرزاق در رابطه با کار تدارکاتی این جرگه بود که موضوع وحدت وهمبستگی تورک های افغانستان را ممثل واقع شدند که قابل یاد اوری وقدر دانی محسوب میشود.
یکی از موضوعات قابل دقت دیگر در کار این جرگه هم همانا صحبت ها و ارائۀ نقطه نظرات وبحث های جدی در رابطه با مسودۀ یاسای تشکیلاتی ففتا بود که پیشنهادات ونقطه نظرات همه با دقت وحوصله مندی در یک فضای عاری از پیشداوری ها در جریان خواندن مسودۀ اصلی یاسای تشکیلاتی مورد ارزیابی قرار گرفته ونقاط مثبت آن با در نظر داشت رآی اکثریت اشتراک کنندگان در زمرۀ موادات یاسای تشکیلاتی ففتا درج ومتباقی آن بعداز قناعت خود آنها با رآی اکثریت آرا رد شد ودر جریان این تبادل نظر ها با وجود جدیت در صحبت ها هیچ نوعی تعصب وتحقیر نسبت به همدیگر به چشم نمیخورد وهمه تلاش داشتند که داشته های فکری خود ها را مسئولانه ودلسوزانه در جهت تکمیل هر چه بهتر وبیشتر اسناد ومدارک کار تشکیلاتی وفکری ففتا با دیگران در میان گذاشته قناعت خود ودیگران را فراهم نمایند که این خود نمایانگرنوعی بلوغ فکری نسل های روشنفکری خلق ما در رابطه با سر نوشت وآیندۀ خود آنها بود که مایۀ دلگرمی وخوشی زاید الوصف همگان گردید.
البته ارائۀ نقطه نظرات مثبت وسازنده از جانب یک عده کدر های جوان چون علی شیر قیتمس، عبد الغفارخلج، جمشید وطندوست، عبدالمنان کوهی، عبد القیوم عرضبیگی، هدایت الله چوپان، نجیب الله تخاری، بابر صلحدوست، خیر محمد، فرشته جان ضیائی، صبور حیدری، لطیفه عنایتی، عبد العلی فیضی، محمد عثمان بیلیم، نجم الدین محمودی ودیگران با توضیحات مفصلی که جناب حفیظ الله حازم ومحترم فیض الله البرز، عبدالحق فیضی، جنرال عبد الغفور فاریابی، الحاج صدیق محبت، رحمت الله حسن، جنرال فتیح ساعی، جنرال عبد الرؤف بیگی، دوکتور عبد المنان تاشقین، سراج الدین قیتمس، انجنیر صاحب خالیار، جنرال محمد صادق، انجنیر محمد رسول جوزجانی، محمدالله وطندوست وغیره در رابطه با گزارش کار های انجام شده توسط رئیس ففتا ودیگر هیئت رهبری وهمچنان در رابطه با تعدیل مسودۀ یاسای تشکیلاتی ارائه نمودند، قابل دقت وتآمل بود که با علاقمندی از جانب حاضرین استماع وبه بحث گرفته شد که هریک از آنها در جای خود در امرچگونگی تصمیم گیری ها مؤثر ونافذ بودند.
ارائۀ نقطه نظرات قاطع وبی پرده وعاری از ملاحظات مصلحتی توسط جنرال عبدالغفور فاریابی که همانند قرارهای نظامی سنجیده شده و قاطع بود روی روحیۀ محفل ما خیلی هاهم اثر گذار ومثبت بود که اکثراً از بطالت کار به شدت میکاست و بعضی گفتگوهای غیرضروری وتکراری را نقطۀ پایان میگذاشت.
در آخرین ساعات کارآن روز جناب دوکتور سخا که از لندن تشریف آورده بودند و روی یک سلسله مشکلات در جلسات فردا نمیتوانستند حضور یابند، با کسب اجازۀ حضار ضمن تقدیم مراتب احترام وهمبستگی تورکان مقیم انگلستان به آدرس اشتراک کنندگان جرگۀ ففتا مختصراً از کار ها وکمک انجام شده توسط شخص ایشان در افغانستان واز نام ففتا یاد آوری نموده وضمن ابراز هرنوع همکاری به نمایندگی از تورکان مقیم انگلستان مبتکر جمع آوری اولین اعانه به نفع صندوق مرکزی ففتا نیز گردیدند و این عمل را خود با پرداخت یک مبلغ معین افتتاح و از دیگران نیز خواهان همکاری شدند که با استقبال همگانی مواجه ومنجر به جمع آوری مبلغ قابل توجهی به صندوق مرکزی ففتا شد که این کار جناب داکتر سخا مورد قدردانی همه واقع شد.
قراربود کار تدویر جلسات روز دوم جرگۀ ففتا از ساعت ده ای قبل از ظهر آغاز یابد که بنابر خستگی اشتراک کنندگان از کار های متراکم روز قبل اندکی با تأخیر حوالی ساعت یازدۀ قبل از ظهر شروع گردید که در ین مرحله کار به دو قسمت اساسی ذیل منقسم و در بخش های جدا گانه به کار خود ادامه داد.
الف – کار ایجاد انجمن فرهنگی تورکان افغانستان در کشور دنمارک.
ب - به انجام رسانیدن کار های باقی مانده ففتا منجمله کار های تشکیلاتی آن.
دررابطه با ایجاد انجمن فرهنگی تورکان افغانستان در دنمارک که مشخصاً مربوط به افراد مقیم در دنمارک میگردید، جلسۀ جداگانه درمنزل فوقانی سالون با اشتراک بیست و یک تن باشندگان تورک افغانستنان در آن کشور برگزار و در یک فضای دیموکراتیک وآزاد یاسای فکری ویاسای تشکیلاتی انجمن فرهنگی تحت نام (نهضت همبستگی فرهنگی تورکان افغانستان در دنمارک ) متناسب باروحیۀ قوانین نافذ اتحادیه ها درین کشور تصویب وبعداً شورای رهبری این اتحادیه که متشکل از رئیس ومعاونین آن به شمول معاون بخش مالی اتحادیه بود با رأی مستقیم وسری انتخاب گردیدند که در نتیجه اشخاص ذیل به حیث رئیس واعضای شورای رهبری نهضت همبستگی فرهنگی تورکان افغانستان در دنمارک انتخاب گردیدند:
1- محترم انجنیر عبدالحق فیضی با به دست آوردن اکثریت آرا به حیث رئیس نهضت همبستگی فرهنگی تورکان افغانستان در دنمارک
2- محترم انجنیر محمد اکرم معاون اول
3-محترمه هاجره پیمان معاون ومسئول بخش زنان
4- محترم محمد بابر صلحدوست معاون ومسئول بخش جوانان
5- محترم هدایت الله چوپان معاون ومسئول امور مالی اتحادیه انتخاب گردیدند.
در تداوم کار این بخش یک شورای مشورتی یاش الوغلر یا خبرگان که در برگیرندۀ اشخاص فهیم وخبیر از سراسر دنمارک بود ایجاد وفیصله گردید که این شورا در انجام کار های مهم وحیاتی با شورای رهبری اتحادیه همکاری وکارنماید.
در اخیر اعضای نهضت همبستگی فرهنگی تورکان افغانستان در دنمارک با صدور قطعنامه، عضویت دسته جمعی خود را با فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان اعلان وبه کار خود خاتمه دادند.
موازی با کار ایجاد تشکیلات نهضت فرهنگی تورکان افغانستان در دنمارک بخش دیگر کار جرگه که در بر گیرندۀ کار تشکیلاتی وانتخاب اعضای جدید به عضویت کینگاش یا شورای مرکزی ففتا بود در تالار اصلی ساختمان در جریان بود. کار این بخش جرگه تحت ریاست محترم پروفیسور شهرانی وهیئت رئیسۀ جدید وگردانندگی خانم فرشته ضیائی ومنشیگری محمد عثمان بلیم الی حوالی دوی بعداز ظهر دوام داشت که در جریان کار خود روی موضوعات مهم تشکیلاتی تصامیم لازم را اتخاذ نمود.
در رابطه با کار تشکیلاتی اولتر ازهمه روی گزینش های قبلی رؤسای شعبات وکمیسیون ها از جانب هیئت مدیرۀ ففتا وچگونگی کار وفعالیت های قبلی آنها بحث صورت گرفته، بعداً روی موضوع بهبود کیفی کار وایجاد فضای مؤثر کار و همکاری های گسترده تر سرتاسری به دور از خود محوری های ویرانگرگروه گرایانه ومحل گرایانه تبادل نظر های وسیع وشفاف صورت گرفت و در یک فضای کاملاً باز وعاری از قیود مصلحتی که زمینۀ هر نوع انتقاد وانتقاد از خود هموار بود روی یکایک کمبودی ها ونواقص کاردر گذشته انگشت گذاری و در مسیر دریافت راه های برون رفت از آن ها بحث وتبادل نظرمؤثر به عمل آمد.
همه باهم متفق القول بودند بر اینکه کار های انجام شده در طی هفت ماه گذشته خیلی بزرگ وبا ارزش است که کمترین حاصل آن عبارت است از شکل گیری چوکات تشکیلات کنونی ففتا، اشاعۀ مفکورۀ نیازمندی به ایجاد جنبش فرهنگی گسترده وهمه جانبه در بین خلق تورک افغانستان بمنظور رشد آگاهی وخود آگاهی همه جانبۀ مردم، فراهم سازی زمینه های مبارزۀ مشترک همۀ اقوام وملیت های ساکن کشور ما برعلیه بیعدالتی ها و نابرابری بجا مانده از گذشته های سیاه وننگین سیاسی واجتماعی گذشته در کشور، با بلند شدن صدای رسا وبلند حق طلبی اقوام وملیت های تورک مسکون درین جغرافیا برعلیه توطئه ها و دسایس حلقات شئونیستی وفاشیستی حاکمیت طلب امروزی، از تریبیون ففتا، تشکیل گرد همآئی ها با دست اندر کاری فرهنگیان نستوه ومتعهد خلق تورک وپیدایش نوعی روحیۀ همکاری وشناخت باهمی فرهنگیان از همدیگر، کنار رفتن پرده های تردید وسوءتفاهم در میان دیگر اندیشان صادق وبی ریا ی تورک ودیگر تلاش های مبارزاتی میتواند ارزیابی شود.
مسئولین از قبل تعین شدۀ کمیسیون ها توسط هیئت مدیره هریک:
۱- محترم دوکتور عبد المنان تاشقین مسئول کمسیون فرهنگی ونشرات ففتا
۲ - محترم اسدالله آسیابان مسئول روابط ۳ - محترم حفیظ الله حازم مسئول کمیسیون یاش الوغلر یا خبرگان
۴ - محترم نجم الدین محمودی مسئول تشکیلات
۵ - محترمه عزیزه عنایت مسئول کمیسیون بیگم لر یا زنان
۶ - محترم جمشید وطندوست مسئول کمیسیون یاش ایگیتلر یا جوانان
طور جداگانه توسط رئیس ففتا به جرگه معرفی ومورد تآیید جرگه قرار گرفتند.
درین ضمن محترم حفیظ الله حازم مسئول کمیسیون یاش الوغلر با تآکیدی که در یاسای تشکیلاتی روی نقش فعالیت های مؤثر مشورتی اعضای این کمیسیون منحیث یک ارگان مشاوره و دریافت راه های حل مشکلات اساسی ففتا صورت گرفته بود از جانب اشتراک کنندگان جرگه ترغیب به فعالیت های بیشتر ومؤثر تر گردیده و مؤظف به تنظیم یک جدول شخصیت های مؤثر وصاحب نظر تورک درین رابطه گردید که موصوف نیز با قبول مسئولیت متعهد به انجام این کار گردیده و عجالتاً در مشوره با دیگر اعضای جرگه یک لست اعضای کمیسیون مربوطه را ترتیب و به محضر اعضای جرگه تقدیم نمود.
یکی از بحث های داغ و مهمی که درین جریان به راه افتید موضوع عدم وابستگی سیاسی وآیالوژیک ففتا و درین رابطه غیر وابسته بودن اعضای هیئت رهبری منجمله مسئولین شعبات وکمیسیون ها و رؤسای انجمن های فرهنگی وابسته به ففتا در کشور های مختلف به احزاب وجریانات مختلفۀ سیاسی کشور بود که به اتفاق آرا مورد قبول همگان واقع گردیده و تآکید به عمل آمد که از کشانیدن ففتا در خط وابستگی با احزاب سیاسی جداً جلو گیری به عمل آید.
درین رابطه به منظور جلو گیری از سوء تفاهمات بعدی و تفکیک همکاری های دوجانبه بنا به ضرورت های مبارزات حق طلبانه با نیروهای مختلف سیاسی ویا فرهنگی واجتماعی که در راستای تحقق آرمان های اجتماعی وانسانی همسو ومشترک با ففتا برای تآمین عدالت اجتماعی و از بین بردن بی عدالتی ملی بربنیاد درک وقبول کثیرالمله بودن کشور و وجود بی عدالتی ملی در تاریخ کشور ما، برعلیه شئونیسم الوان مختلف و قبیله سالاری حاکمیت طلب وعظمت طلب مبارزه مینمایند، با مفهوم وابستگی سیاسی وتشکیلاتی با احزاب وجریانات سیاسی بحث های مفید ومفصل توضیحی به عمل آمده وبا یک روحیۀ قناعت وفهم پذیرفته شد که خط مبارزاتی ففتا مکمل نیازمندی های فرهنگی وخویشتن شناسانۀ مبارزات همه جانبۀ حق طلبی خلق تورک ودیگر خلق های محکوم کشور بوده و وظیفۀ اساسی آنرا جلوگیری از بروز روحیه های اختلاف برانگیز تسلط طلبی ومعامله گرانۀ گروهی ونفی چنین روحیه از کانون مبارزات مشترک و سرنوشت ساز خلق تورک و فراهم نمودن زمینۀ اتحاد وهمبستگی پیروان اندیشه ها و مکاتب متنوع فکری وسیاسی به محور دفاع از حقوق انسانی خلق تورک در یک جو همزیستی اندیشه ها و تفکرات متفاوت سیاسی وعقیدتی با طرد عملکردهای انحرافی وافراطی در پروسۀ مبارزات حق طابانه وعدالت جویانه خلق تورک برعلیه دیگر باشندگان کشور وبیان واقعیت های مورد نیاز مبارزه از طروق ممکنه به مردم وباز داشتن آنان از توسل به شیوه های غیر دیموکراتیک وغیر انسانی در پروسۀ کار و مبارزه ر ا تشکیل میدهد.
درین رابطه بمنظور وضاحت بیشتر توضیح گردید که ففتا در راستای کار و فعالیت روز مرۀ خود حق دارد که با حفظ و رعایت دقیق ایجابات خطوط مرامی وتشکیلاتی خود با نیروهای مختلف سیاسی واجتماعی وارد مذاکره ومفاهمه گردیده در صورت تشخیص منافع مبارزاتی خلق تورک با رعایت روحیۀ عدم وابستگی وحفظ استقلال فکری و تشکیلاتی زمینه های همکاری های متقابل را فراهم وعملی نماید و توضیحات مفصلی هم در رابطه با تفکیک همکاری های دوجانبه و آگاهانه با دنباله روی و وابستگی فکری و تشکیلاتی صورت گرفت و در نتیجه روی هر نوع عملکردی رعایت دقیق احکام یاسای تشکیلاتی وجلو گیری از خود محوری وتکروی در کلیه سطوح تآکید اکید به عمل آمد که خود نمادی از تعهد و وقوف اشتراک کنندگان در راستای مبارزات آگاهانه به دور از تمایلات گروهی ومحلی در یک مرحلۀ درک وهضم ضرورت های مبارزه به دور ازگرایشات فکری وعقیدتی فردی وگروهی دربین مردم ما بود که این خود مایۀ امیداواری بس بزرگ در مسیر فردا های روشن است وخواهد بود تا مردم ما با فهم دقیق وعلمی باهم بودن ودر عین حال داشتن اندیشه های مستقل، موضوع همزیستی اندیشه ها را پذیرا شده وهر کسی پیروان اندیشه های دیگر را نسبت بخود صرف به جرم داشتن اندیشۀ مستقل دشمن ارزیابی نه نماید. چنانچه چنین برداشتی از مسآله در گذشته ها ی نه چندان دور کشور ما فجایعی نا مکرری را به بار آورد که در نتیجۀ آن هزاران انسان پاک صرف به جرم داشتن اندیشۀ مستقل در ارتباط با این یا آن جریان سیاسی در کشور متحمل جفا های غیر قابل توصیف تا سرحد به هدر رفتن جان ومال وحتی ناموس آنان گردید که نتایج شوم آن جنایات تا هنوز هم دامنگیر مردم بلا کشیدۀ ماست.
متعاقب آن روی موضوع اعضای منتخب کینگاش در قوریلتای ماه می وچگونگی فعال بودن آنها در رابطه با ففتا واهداف مبارزاتی آن الی زمان دایر شدن جرگۀ کنونی بحث و تبادل نظر صورت گرفته و به اکثریت آرا روحیۀ همکاری برخی اعضای کینگاش ضعیف وحتی هیچ ارزیابی گردید ولی مصلحتا از بردن نام ایشان صرف نظر شد تا یکبار دیگر شانس کار و ارا ئۀ توانمندی صادقانه در رابطه با اهداف وبرنامه های حق طلبانۀ ففتا به ایشان داده شود.
از همه اعضای منتخب کینگاش تقا ضا به عمل آمد که در حدود امکانات دست داشتۀ خود ها کار وفعالیت لازم را در راستای پیشبرد اهداف ففتا انجام داده و رابطۀ دوامدار خود را با مرکزیت وهیئت رهبری ففتا جاری نگهدارند تا ازین طریق مصدر خدمت به امر وحدت ویکپارچگی خلق تورک در کشور ما شده و زمینۀ محو مناسبات غیر عادلانۀ کنونی در رابطه با تورک ها و دیگر اقوام وملیت های ساکن کشور ما را فراهم نموده بتوانند.
درجریان همین بحث وتبادل نظر ها پیشنهاداتی هم مبنی بر گسترش کینگاش و پذیرش یک تعداد اعضای جدید به عضویت آن صورت گرفت که به اساس این پیشنهادات یک تعداد اشخاص واجد شرایط از طرف اعضای جلسه به عضویت کینگاش کاندید و با رای مستقیم اشتراک کنندگان انتخاب گردیدند که اسمای عدۀ ای از آنها که در جرگه حضور داشتند ویا قبلاً رابطۀ تشکیلاتی آنها با ففتا تثبیت بود رسماً در سایت ففتا به نشر میرسد ولی اعلان اسمای آنهائی که غیاباً کاندید وانتخاب گردیده اند وعضویت آنها تا اکنون تثبیت نیست موکول به تکمیل اسناد عضویت داوطلبانۀ ایشان به ففتا گردید ودرین رابطه به اشخاصی که با آن افراد رابطۀ مستقیم دارند، وظیفه سپرده شد.
به اینترتیب بخش اول روز دوم کار جرگه حوالی ساعت یک وسی دقیقۀ بعداز ظهر با اتمام کار های تشکیلاتی ففتا به پایان رسید وتفریح یک ساعته جهت صرف طعام وادای نماز ظهر اعلان گردید.
بعداز ختم تفریح اشتراک کنندگان واپس به محلات خود قرار گرفته وبخش دوم کار آن روز که در حقیقت بخش نهائی ونتیجه گیری کار جرگه بود به ریاست محترم دکتور همت فاریابی رئیس فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان وگردانندگی محترمه فرشته ضیائی آغاز یافت.
بخش دوم جلسه درین روز از هیجان وحرارت بی نظیری برخوردار بود. در حالیکه از یکطرف در نتیجۀ دو روز بحث و تبادل نظرات یک نوع تفاهم، همدلی واعتماد در میان اشتراک کنندگان به میان آمده و فاصله ها را به شدت کاهش داده بود و از جانب دیگر همه با هم در صدد راهیابی به یک تفاهم عینی و راستین در جهت رهیابی به سوب نجات از فاجعۀ تبعیض و تعصب و نابرابری های موجود در کشور بودند که فقط وفقط با اتحاد وهمبستگی واقعی میتوانست تأمین شود.
هریک از اشتراک کنندگان حرفی برای گفتن داشت تا مراتب همکاری خویشتن را ابراز و شیوه های مؤثر کار را پیشبینی نماید. نتایج کار دو روزۀ جلسات با تأثیراتی که روی هر یک از اشتراک کنندگان در جهت ایجاد روحیۀ همبستگی وتفاهم بجا گذاشته بود کاملاً هویدا و روشن بود واین امر با شنیدن ابراز نظر های کوتاه وسازندۀ هریک از حاضرین در ادامۀ کار جلسات جرگه که هریک مظهری از دلسوزی وصداقت نسبت به سرنوشت مردم ما بود بخوبی دیده میشود.
عقربۀ زمان با سرعت به پیش میرود وهر لحظه ما به لحظات پایانی کار جرگه نزدیک و نزدیکتر میشویم وعدۀ کثیری هنوز هم منتظر دریافت فرصت برای ابراز نظر وسخن گفتن اند و هر یک تلاش دارند که هیچ گفتنی را نا گفته نگذارند و آخرین پیام خویشتن را از طریق تریبیون این جرگه به همگان تقدیم بدارند. طبق جدولی که در نزد منشی جلسه موجود است و نام اشخاص به ترتیب بلند شدن دست ها در آن ثبت گردیده نوبت سخن با جناب جنرال عبدالرؤف بیگی است که از کشور ناروی تشریف آورده اند. جناب بیگی اولاً قطعه شعر پر شوری را از سروده های خویش را به خوانش گرفته وبعداً پیام همبستگی خود را با ففتا واهداف آن ضمن بیان تجارب تلخ زندگی خود در فضای مملو از تبعیض وتعصب کشور برعلیه تورکان ودیگر خلق های محکوم با ذکر پارۀ از حوادث تاریخی مربوط به زادگاه خود منطقۀ دشتی قلعه و رستاق در ولایت تخار که مربوط به چگونگی تمدید وحفر انهار وتوزیع غیرعادلانۀ زمین های اطراف آنها به ناقلین که اکثراً حتی از افغانستان نبودند، میشد بیان نموده و از خدعه ونیرنگ های بیرحمانۀ حاکمیت های ستمگار قبایلی در جهت بیرون راندن باشندگان اصلی تورک و تاجیک از این مناطق سخن گفتند که همه وهمه بیانگر درد ها و رنج های خانمانسوزی بود که از زمان های دور تا امروز به شکل وشیوۀ سیستماتیک از جانب محافل حاکمۀ شئونیستی بر علیه مردم غیر پشتون کشور اعمال گردیده وهنوز هم ادامه دارد.
به تعقیب آن نوبت سخن به محترم عبد الحق فیضی رسید که او نیز با انتقاد ضمنی از رعایت نشدن نسبی نوبت سخن و ارائۀ سخنان تکراری از جانب بعضی حاضرین ورعایت نه شدن زمان تعین شدۀ صحبت برای ابراز نظر ها، نقطه نظرات خود را با تآکید روی یک سلسله نکات اساسی که عمده ترین آنها عطف توجه بیشتر در زمینه های عملی کار وباقی نگذاشتن کار صرفاً در حدود حرف وسخن بود از همگان تقاضا نمود که عملاً با کنار گذاشتن اختلافات بجا مانده از گذشته ها در نتیجۀ وابستگی به احزاب وجریانات مختلف سیاسی که اکثریت آنها اکنون عملاً وجود ندارند وهمه بود ونبود آنها اکنون جزو تاریخ است، در جهت تحقق آرزوهای پاکی که منشا وریشه از زندگی تلخ ومملو از محرومیت ها و محکومیت های تاریخی خلق تورک در کشور دارد باهم اتحاد نموده و با بیرون شدن از جلسات کنونی باز هم به دنباله روی والگو گیری گروهی از منابع آیدالوژیکی وسیاسی ساقط شده در تاریخ ودخیل ساختن آن با اهداف وبر نامه های ففتا بپرهیزند که با شور واحساسات زیادی از جانب اشتراک کنندگان بدرقه گردید.
نوبت سخن وابراز نظر به شخصیت پر تلاش ومؤمن به آرمانهای انسانی وبرحق خلق تورک که تجارب وسیع وهمه جانبه از تعمیل سیاست های شئونیستی وحاکمیت طلبانه در دستگاه های مختلف دولتی وسیاسی کشور در طی دهه های واپسین دارد ومبارزه برعلیه نابرابری های رایج در کشور را از زمانهای نوجوانی تا کنون صادقانه دنبال نموده ، جناب جنرال سراج الدین قیتمس میرسد. قیتمس که از نخستین حامیان تآسیس ففتا محسوب میگردد وبا تشریک مساعی صادقانه تا این مرحلۀ کار آنچه را که در توان داشته در راستای شکل گیری وتوانمندی این بنیاد فرهنگی نو پا دریغ نه نموده، در جریان صحبت های صریح وتا اندازۀ هیجانی خود ضمن ابراز همبستگی وتجدید تعهد با مردم و دست اندر کاران ففتا از کار کرد هاییکه در جریان سفر تابستانی خود در افغانستان انجام داده بود وبه نمایندگی از ففتا با شخصیت متعدد فرهنگی، علمی وسیاسی تورک وغیر تورک ملاقات نموده بود به تفصیل یادآوری نموده واز موجودیت زمینه های وسیع رشد ففتا در داخل کشور واز علاقمندی فزایندۀ مردم نسبت به آن، بمثابۀ یگانه کانون فرهنگی غیر وابسته به احزاب وجریانات سیاسی گذشته وحال ومستقیماً طراح یک حرکت رستاخیزی فرهنگ سر کوب شده وحقوق انسانی پامال شدۀ تورکان در افغانستان یاد آوری نموده و با ذکر نمونه های زنده وفعال از چنین علاقمندی ها وپشتیبانی ها از ففتا در سرتاسر کشور از همگان دعوت به عمل آورد که باعمده شمردن اصل کار و فعالیت در داخل کشور با نهاد های فرهنگی واجتماعی داخل کشور که با وجود مشکلات بزرگی که از هر ناحیه دامنگیر آنهاست صادقانه وشجاعانه به حراست از زبان و فرهنگ خلق محکوم و محروم تورک در افغانستان ادامه میدهند، از طروق ممکنه یاری وکمک مبذول داشته ومشوق آنها در ادامۀ این کار بزرگ در داخل کشور شوند. سخنان جناب قیتمس در حالیکه همه حاضرین جرگه را به وجد آورده بود با بلند شدن دست های آنی کمک توسط اسدالله آسیابان، انجنیرحفیظالله حازم، محمد موسی تخاری، دوکتور امان الله عصمتی، محمد بابر صلحدوست، صبور حیدری ویک عدۀ دیگر به پایان رسید.محترم قیتمس در ختم صحبت های خود تحایف فرهنگی فرهنگیان تورک داخل کشور عنوانی هیئت رهبری ففتا را که شامل چندین جلد کتاب از آثار گرانبهای ایشان بود، به نشانی همبستگی و حمایت ایشان از ففتا به رئیس فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان تقدیم نمود که با اظهار سپاس و قدردانی پذیرفته شد.
فضای همدلی وهمزبانی در کلیه ابعاد خود مشهود وایثار گری چنان برروان ها مستولی بود که درک عمق وپهنای آن نیاز حضور در آن محفل را دارد وخارج ازحیطۀ بیان با تحریر وتفسیر است.
سخنان ابراز شده توسط هاجره پیمان، زهره فیضی، لطیفه عنایتی، شریفه توردی که هر یک از آنها طالب کار و پیکار خستگی نا پذیر در راستای خاتمه دادن به بیعدالتی های رایج تاریخ سده های اخیر در رابطه با اقوام وملیت های تورک ودیکر خلق های محروم کشور بودند هر یک عالمی ازبار معنی ومعرفت را که معرف آگاهی وخود آگاهی مردم مابود با خود داشت که بحث پیرامون هریک از آنها ایجاب نوشته های بس طویلی را مینماید که بایستی خود قلم بدست گیرند و تراوشات عمیق قلبی خودرا با دیگر هم میهنان خود در میان بگذارند.
همه شاهد بودیم که حاضرین جلسه تقریباً تحرک زمان را از یاد برده وفقط به جاویدانگی این لحظات ماندگارغرق بودند و از چهره ها موجی از ابراز تعهد وپیمان به چشم میخورد وهر کسی خواهان گفتن آن به زبان خود در پیشگاه دیگران بود، ولی دیگر زمان داشت به معنی واقعی آن به نهایت تقرب میکرد وما مجبور به اختتام کار جرگه بودیم که آنهم با اهدای دسته گل های تهیه شده توسط دو اشتراک کنندۀ با احساس وشرکای جاویدان زندگی با همی هریک لطیفه جان عنایتی وعبد الصبور حیدری به جناب پروفیسور عنایت الله شهرانی وعدۀ دیگری از حاضرین بدرقه وبا سخنان اختتامیۀ پوهاند بسم الله میمنگی که در آن از حضور فعال یکایک اشتراک کنندگان وهمکاری های بی شائیبۀ تورکان افغانستان مقیم دنمارک در مجموع خصوصاً هدایت الله چوپان، انجنیر غیب الله سیدی، هاجره پیمان، محمدالله وطندوست، جمشید وطندوست، جنرال محمد صادق، محمد مراد نوری، جنرال صاحب نعمت الله، نجیب الله تخاری، عبد القیوم عرضبیگی، عبد الحق فیضی، زهره فیضی، مسعود حداد، بی بی آمنه قندوزی، امید نظری، انجنیر صاحب خالیار، بابر صلحدوست، بابر پیمان، محمد بایسنقر توردی، خسروجان سیدی، محمد ادریس سیدی، بهارا توردی، جهان آرا توردی، خیر محمد، امید وطندوست، مسعود جان وطندوست، محمد موسی تخاری، علی سینا عزیزی ومسئول تخنیکی سایت ففتا مسعود جان عزیزی، حاجی صاحب نیک محمد و دیگران ابراز قدر دانی نموده و از همکاری های مادی ومعنوی دوستان مقیم شهر مالمو در کشور سویدن که در همسایگی شهر کپنهاگن قرار دارد هریک جناب سراج الدین قیتمس ، عبدا لشکور بای ، حاجی عبد القیوم ،علی شیر قیتمس، محمد اسماعیل وبالخاصه عبد الملک رسولی وعبد الرازق که در هر دو روز کار جرگه کار پخت وپز وآماده سازی طعام به این مهمانان را با کمال حوصله مندی وایثار انجام دادند ابراز امتینان نموده واز حمایه های همیشگی جناب دکتور امانالله عصمتی در گرد همآئی های قبلی ففتا تشکر وقدر دانی نمود.
پوهاند میمنگی در ادامۀ سخنان اختتامیۀ خود از نقش واهمیت نخستین گردهم آئی مونشن در اوایل سال 2008 واز همکاری های خستگی نا پذیر جناب عبد الرسول وثیقی که در راستای راه اندازی گرد همآئی تورکان افغانستان مقیم شهر هامبورگ یک جا با جناب حاجی صاحب محمد صادق و حمایه های معنوی جناب حاجی صاحب آقمراد بای، خیر الله مخدوم، حاجی خانجان ناصری، محمد امین مخدوم، حاجی صاحب انور وحاجی صاحب رفیق وعدۀ کثیر دیگر انجام دادند سپاسگزاری قلبی خود را به نمایندگی از گرد همآئی کپنهاگن ابراز واز همکاری های بی شائیبۀ اعضای دوحزب بزرگ سیاسی در دنمارک هریک سوسیالیست های مردمی " SF " و انحد لیستین در شهر بالیروپ در پیدا کردن جای تدویر جرگه وپرداخت وجوه مالی آن به گونۀ حمایه از کار فرهنگی وحق طلبانۀ تورکان افغانستان یاد آوری وبا بدرقۀ کف زدن های ممتد حاضرین که حاکی از رضایت وتأیید همگانی بود ختم مؤفقانه وپر ثمر نخستین جرگۀ ففتا را اعلان نمود.
در حالیکه شادی ورضایت از سیمای یکایک اشتراک کنندگان این گرد همآیی هویدا بود کار جرگه با قرائت ایاتی از کلام الله مجید و دعای مؤفقیت به پایان رسید.