dinsdag 31 maart 2009
zondag 29 maart 2009
vrijdag 27 maart 2009
دکتور فیض الله ایماق ففتا نی کانادا گه انتخاب بولگن عمومی نماینده سینی بیاناتی
دکتور فیض الله ایماق ففتا نی کانادا گه انتخاب بولگن عمومی نماینده سینی بیاناتی
کانادا مملکتی ده «ففتا» بولیمیی نی آچیش ییغیلیشیده گی داکتر فیض الله ایماق نینگ بیاناتی
السلام علیکم عزیز وطنداشلر وتیلداشلر! اولاً بار سیزنی نوروز عالم بیلن صمیمی مبارکباد ایتیب، بو اولوغ ایامده سیزلرگه یره تگندن ، تن سلامتلیک، بخت - سعادت تیله ب ، جانه جان آنه وطنیمیز افغانستانگه ایسه، آسایشته لیک وفراوانلیک تیله یمن.بوگون کانادا مملکتی ، گووالف شهریده سیز قانداش برادرلریمیز اشتراکیده « ففتا» نینگ بیرینچی ییغیلیشی بولیب اوتماقده. بو ییغیلیشگه ایککی بویوک شخصیتلریمز امریکا قوشمه ایالتلری اندیانا ایالتی، همده کانادا مملکتی کلگری شهریدن تشریف بویورگنلر. بو جنابلر محترم پروفیسر داکتر عنایت الله شهرانی و استاد محمد ایوب ساعی بوله دیلر.اینگ اولا بو جناب لرنینگ اوزاق منزللرنی باسیب کیلگنلری اوچون تشکرلر اظهار ایتیب، قدملریگه حسنات دیمن.محترم دوستلر! بو ییغیلیشده سیز تماندن مذکور فدراسیون نینگ کانادا بویله ب وکیلی « نماینده » سی سه یلندی . سیز، بو، سه یلاوو ده بیر آوازده کمینه « ایماق» نی کانادا بویله ب ( افغانستان تورکلری مدنی فدراسیونی )عمومی رییسی ایتیب سه یله دینگیز. دیمیک مینینگ ذممگه ینه ده یوکسک، مسوولیتلی مدنی وظیفه لر یوکلندی. مین بو آغیر و مسوولیتلی بورچ نی به جان ودل قبول قیله من البته.عزیز آغه - اینیلر!مینی وکیلینگیز ایتیب ، سه یله گه نینگیز مناسبتی بیلن چیندلدن تشکر بیلدیره من . سیز نینگ مینگه نسبتا ً بیلدیرگن ایشانچینگیزنی آقله یمن ، خدا خواهله سه. مین سیز نینگ خذمتگارینگیز من. «من چاکر شما هستم برادران گرامی! » اجازتینگیز بیلن تورک اوزبیک خلقی مدنیتی نی رواجلنتیریش یولیده گی عملگه آشیرگن کمترین خذمتلریمنی قیسقه چه ، ایسله تیب اوتماقچیمن . کمینه - اندخوی نینگ قورغان تومه نی، باغبوستان قیشلاغیده بیر کمبغل اما،مدنیت سیور عایله سی ده تولد تاپدیم . تورک اوزبیک فرزندی من. ایلک مراتبه، هجری ۱۳۵۰- نچی ییلی ، افغانستان رادیوسی قاشیده محلی راد یو دستورلر، جمله دن تورک اوزبیک -تورک تورکمن تیللریده گی برنامه لر اساسچی سی و نطاقی صفتیده خذمت قیلدیم. رادیو ایشیتتیریشلر ده عمر یولداشیم بی بی حاجی انابت ایماق مینگه یانمه - یان یاردم بیریب کیلگن. ایلک مراتبه « خلق در دانه لری» ناملی کتابیم، اوزبیک - دری تیللریده ۱۳۵۹- ییلی کابلده باسیلیب چیقدیایلک مراتبه، اونله ب اوزبیک وتورکمن خواننده لری نینگ قوشیقلری ، اینیقسه ، فولکلور ژانریده گی قوشیقلرینی، رادیو افغانستان ستدیولریده ثبت .ایتیردیم ایلک مراتبه ، مین ، اعیالیم و قیزیم بیلن بیرگه لیکده ، تاشکند رادیو سی ده اوزبیک ، دری و پشتو تیللریده نطاقلیک قیلیب، افغانستان خلقی، اینیقسه ، تورکی خلقلری مدنیتی نی جهانگه تنیشتیریشگه حرکت قیلدیک . ایلک مراتبه ، « خلق دردانه لری » ناملی کتابیم تاشکندده کریل – سریلیک .خطی ده باسیلیب چیققن دن سونگ، مرکزی آسیا خلقلری، افغانستان اوزبیکلری آغزه کی ادبیاتی در دانه لریدن خبردار بولدیلر. ایلک مراتبه ، تاشکندده ( افغانستان اوزبیکلری آغزه کی ایجادلری )عنوانی آستیده تدقیقات آلیب باریب، ، دوکتورلیک علمی درجه سینی آلیشگه موفق بولدیم. ایلک مراتبه ، تاشکند ده « سوزوان » ناملی کتابیمنی چاپ ایتتیردیم. ایلک مراتبه « سوزوان » قوشیقلری یازیلگن «سی دی» نی تاشکندرادیو سی ستدیولریده تیار له دیم. ایلک مراتبه ، تورک اوزبیک – تورک تورکمن آغزه کی ادبیاتی نمونه لری، مینینگ یاردمیم بیلن ، کانادا مملکتی، تورنتو شهریده باسیلیب چیقه دیگن « اندیشه ی نو » آینامه سیده باسیلیب چیقماقده.( ۲۰۰۶- نچی ییل دن باشله ب حاضرگه قدر ) ایلک مراتبه افغانستان تورک اوزبیک خلقی آغزه کی ایجادینی ترغیبات قیلیش مقصدیده ، ویب سایت آچیشگه موفق بولدیک. بو سایت ده افغانستان تورک اوزبیک شاعرلری حیاتی وایجادینی تنیشتیریش نیتی ده «ادب گلشنی » نامی آستیده رادیو میز هم بار. ویب سایت آدرسی قویده گیچه :http://www.dordanalar.info/ ایلک مراتبه ، افغانستان تورک اوزبیک شاعرلری حیاتی وایجادیگه عاید مقاله لریم اوزبیک ودری تیللریده ، تورنتو شهریده باسیلیب چیقه دیگن « آشیان » ، « اندیشه ی نو» و« نایاب» مجله لری ،همده استانبول ده هر ییلی بیر مراتبه چاپ بوله دیگن ( بیدلستان و گلدسته« ایککی کتاب بیر جلدده » ) مجموعه سیده ، اوزیل- کیسیل چاپ بولماقده. ایلک مراتبه « ۲۰۰۶- ییلدن باشله ب » ( نوید ) دستوری ، (آریانا افغانستان )خلق ارا تلویزیونی آرقه لی اوزبیک تیلی ده کورسه تو لرنی یولگه قویدیم . ایلک مراتبه، ( افغانستان ملی تلویزیونی) اوزبیک پروگرامی آرقه لی سه شنبه گونلری تورنتو وقتی بیلن ایرته له ب ساعت ۶:۴۵ ده ترقه له دیگن ( فولکلور- خلق قلبیده گی دینگیزدیر) دستوری نی آچیشگه موفق بولدیم ۲۰۰۹- ییل ۲۴- مارچ کونی۱۲- نچی نمبر تیارله ب جونتگن برنامم مذکور تلویزیوندن نشر بولدی.ایلک بار، تورنتو شهریدن ترقه له دیگن( سیمای شرق) دستوری،( پیام افغان ) چینلی آرقه لی چهارشنبه کونلری تورنتو وقتی بیلن کیچ ساعت ۷-۹ده نشر بوله دیگن « آیدین» کورسه توولرینی آچیشگه موفق بولدیم.عزیز وطنداشلر و قدردان مهمانلر!دانا خلقیمیز ده « خلق – یخشیلیک نی اونیتمس » دیگن مقالی- ضرب المثلی بار . بو گون مین شو ضرب المثل نینگ حیاتده تطبیق بولیشی، اوز عکسینی تاپیشینی ، شاهدی بولدیم، دیسم مبالغه بولمه یدی.بوگون سیز وطنداشلر، مینینگ یوقاریده گی کمترین مدنی ایشلریمنی انابت گه آلیب «ففتا» نینگ کانادا بویله ب وکیلی ایتیب ، سیله گه نینگیز- بیر نیچه عصر آلدین آته- بابالرینگیز تمانیدن ایتیلگن مقالگه رعایه ایتگه نینگیزدن یارقین دلیل دیر .هه، خلق- یخشیلیکنی اونیتمس ایکن ، هیچ قچان ! محترم ایلداشلریم! ینه بیر کرره، سیزدن اوز منتدار چیلیگیمنی ، اظهار ایتیشگه رخصت بیرگه یسز.حاضر ایسه ، اجازتلرینگیز بیلن تورک تیلی، تاریخی واونینگ منزلتی حقیده قیسقه چه ، سیزلرگه معلومات بیرماقچی من :تورک تیلی تاریخی واونینگ منزلتیتورک تیلی، جهان تیللری مابینی ده ، اینگ قدیمی وقاعده لی تیللر سیره سیگه کیره دی.ایلکبار انسانلر بو تیلده سوزلشگن وجهان تیللری نینگ اکثریتی ، تورکی تیلی ایلدیزیگه مالکدیر. بو تیل ییگیرمه مینگ ییللیک تاریخگه ایگه بولیب، قدیمی قیزیل تیریلیکلر قریب ییگیرمه مینگ ییل مقدم، مرکزی آسیا( شرقی مغلستان) منطقه لریدن ، شرق تمانگه یول آلگن لریده (برینگ ) آره لیغی آرقه لی امریکا الاسکاسیگه ییتیب بارگنلری ده، تورکی تیلیده سوزله شر ایدیلر .افغانستان نینگ اتاقلی یازوچیسی، تاریخچی دانشمندي پروفیسر داکتر عنایت الله شهرانی ، اوزی نینگ (تاریخچه ی نژاد ها واقوام در افغانستان ) اثریده شونده ی یازه دی : بو گونگی کونده جهانده اوچ یوز میلیوندن آرتیق خلق، تورکی تیلیده سوزله شه دی. شونینگ دیک، افغانستانده استقامت قیله یاتگن تورکی خلقلر سانی ، باشقه قوم وایلتلردن کم ایمس،- دیسک مبالغه بولمه یدی شونی ایسله تیب اوتیش کیره ککه ، تورکی تیلی نی توزیشده، اینگ مشکل فورموللردن فایده له نیلگن. نیکتاهایدین خانم « یورتوم » ناملی اروپالیک موسسه سی نینگ تیلشناسی گپی گه قره گنده ، انسان ، بو تیلنی ایشله ب چیقاریش کوچیگه قادر بولمه گن پیتده، کوکده گی موجودات ، بو تیلنی یره تیشگه اورینگنلر.شو ییرده تورکی تیلی بولینمه لری حقیده توخته لیب اوتماقچی من . بو تیل قوییده گی آلتی گروه گه بولینه دی :اوغوز تورکی سی۲- قبچاق تورکی سی ۳- سایبریا تورکی سی ۴- قارلوق تورکی سی ۵- ساحاد یا یاقوت تورکی سی ۶- چاووش تورکی سی.افغانستان نینگ بویوک یازوچیسی وتدقیقاتچیسی برهان الدین نامققه کوره ، تورکی تیلی قوییده گی ۱۶ شیوه- لهجه یا که تیل گروهیگه بولینه دی : یاقوتلر، چاووشلر، قیرغیز، قزاق ، شرقی تورکستان تورکلری یاکه ، اویغورلر،اوزبیکلر، تورکمنلر ، قازان تورکلری ، باشقرد ، غرب تورکلری، تورکیه تورکلری ،آذربایجان ، عراق وسوریه تورکلری ، قفقاز شمالیده گی تورکلر ( قوموق- نوقای )، کریمیه تورکلری، بالقان تورکلری، قاقاوزلر یا گوک اوغوزلر( رومانیه ده گی مسیحی تورکلر) آلتای تورکلری، خاکاس تورکلری، آبا قان ، تووا یا سوبون تورکلری. بو تورکی تیللری وشیوه لری آره سیده فقط یاقوت وچوواش تیلی باشقه تیللردن فرق قیله دی.تورکلر نینگ تورلی قوم لری جهان نینگ (۸) ینگی مستقللیککه ایریشگن جمهوریتلر و (۲۰) دن آرتیق جمهوری وخود مختار مملکتلرده استقامت قیلیشه دی.آذربایجانلیک عالم محمد صادق نایبی اوزی نینگ (یک هزار واژه ی اصیل تورکی در فارسی) کتابیده شونده ی یازه دی :انگلیس تیلی تکنالوژي تیلی بولیشیگه کوره، کوپ تیللر نینگ علم - فن سوزلیکلرینی افاده لاووچی تیل حسابله نه دی. تورکی تیلی سوزلاووچی لری ایسه، مینگ ییللر دوامیده شرق عالمیده حکومت قیلگنلری ، انگلیس، اسپانیا ، ختای ، روس ، آلمان و باشقه خلقلر نی اوز بیراغی آستیده سقله گه نی باعث ، تورکی تیللر اورنی یققال نمایان بولیب توریبدی ، البتته.اساساً تورکی تیلی نینگ ایزی سیزیلمه یدیگن تیل ، ییر کُرره سیده یوق دیسک مبالغه بولمه یدی. بو باره ده چقور وهر تمانله مه تدقیقات آلیب بارگن علملیک وبیلیملیک اروپالیکلر شونده ی خلاصه چیقرگن :ایتالیا تیلی نینگ ۴۰ ٪ ، انگلیس تیلی نینگ ۲۰ ٪ ، آلمان تیلی نینگ ۱۷ ٪، وباشقه تیللر هم تورکی سوزلیکلر ولغتلردن تشکیل تاپگن. اگر تورکی تیلی بولمه گنده ، مذکور تیللرنینگ بیر قسمی آلیب تشله نر ایدی.آذربایجانلیک عالم محمد صادق نایبی نینگ ( یک هزار واژه ی اصیل تورکی در فارسی ) کتابیدن فارسی تیلیده ایشله تیله دیگن تورکی لغاتلردن مثال کیلتیرماقچی من :آیین: اویون = جشن معنا سیده . ختای تورک لری نینگ اینگ قدیمی جشنی بولمیش بیره م لریدن حسابله نه دی. آتش: آت( آتماق- انداختن) + یش = پرتاب دوطرفه ، جرقه .اوتو: اوت ( اوتمک = پاک کردن ، زدودن ناپاکی، به آتش گرفتن پشم. وسیله ی صاف کردن چین وچروک.آشامیدن: ( وام گرفته شده از مصدر تورکی ) آشاماق ( خوردن) معادل فارسی آن نوشیدن .آغاز: آغیز ( دهان، مطلع، ابتدای هر چیز) .شونینگ دیک، اتاق ، اُ جاق، اخته، آذوقه ، اوردک ، اردو، آرزو، استاد، آستر، آستین، آسمان ویوزله ب تورکی لغتلر فارس تیلی ده ایشله تیله دی. پروفیسر داکتر قیام الدین راعی برلاس گه کوره، بعضی بیر مغل و تورکی سوزلیکلری پشتو تیلیده فایده له نیب کیلماقده. مثال صورتده :خان: بو سوز مغل لرنینگ لقبی صفتیده فایده له نیب ، مملکت نینگ بیرینچی شخصی گه ایتیله دی. بو سوزنینگ معادلی- شاه دیر. خان نینگ زوجه سی - عیالی خانم بوله دی. یعنی ملکه .شونینگ دیک ، بیک، تورک قبیله لری نینگ رییسی لقبی دیر.رییس نینگ اعیالی بیگم . بو لقب، هند وپاکستان مسلمانلری اورته سیده کینگ طرزده فایده له نه دی.اولوس: مغول تیلیده (ملت) معنا بیره دی. پشتو تیلیده هم شو معنا ده ایشله تیله دی. اولوسی جرگه. ملی مجلسگه ایتیله دی.لوی: مغول تیلیده تمساخ معنا بیره دی. مجازی معناده (بزرگ ) دیر.آنا- آنه: تورک تیلیده (مادر) معنی بیره دی. بو سوز پشتو تیلیده هم ایشله تیله دی . نازو آنا. احمد شاه درانی نینگ آنه سی.اتن: آتماق دن آلینگن. تورکی تیلیده ( انداختن ، دست وپا انداختن ) معنی بیره دی. بو گونگی اتن ملی ، تورکیه نینگ شمالی منطقه لریده ملی رقص صفتیده تانیلگن.خیل: ( عشیره- طایفه) معنی بیره دی. طوطا خیل، ابراهیم خیل. بو کلمه ایل شکلیده ایران مغوللری اورته سیده فایده له نیلگن. کوچ: کوچی (چادر نشین) کوچماق سوزیدن آلینگن.یرغل: مغل تیلیده ( حمله- تجاوز ) معنی بیره دی. اونله ب، بونده ی مثاللرنی کیلتیریش ممکن.قدردان وطنداشلر وتیلداشلر !جان استوارت شونده ی یازه دی :اگر استعمار بیر ملتنی اوزیگه قره م قیله دیگن بولسه، بیرینچیدن اوملت نینگ اوزلیگی (هویت ) وتیلی نینگ رواجله نیشیگه توسقینلیک قیله دی . چونکه اقتصادی واجتماعی استعمار ، مدنی وفرهنگی استعمادن باشله نه دی . مینگ افسوسلر بولسین که ، جهان بویله ب تورکی خلقلر مدنیتی وتیلی نینگ گلله ب یشنه شیگه اوتگن دورلرده و بو گونگی کونده هم بعضی بیر استعمار چی دولتلر ضدیت کورسه تیب کیلگن وکیلماقده. الله گه مینگ قتله شکرانه لر بولسین که ، آنه تیلیمیز بولمیش تورکی اوزبیکی وتورکی تورکمنی تیللری افغانستان باش قانونی نینگ تصویب قیلیش و کوچگه کیریش قوریلتایی ( لویه جرگه ) سیده ، تورکی خلقلر استقامت قیله یاتگن منطقه لریده،اوچینچی رسمی تیل صفتیده رسما ً تن آلیندی. محترم دوستلر! فدراسیون باره سیده گپیره دیگن بولسک، بیر ییل مقدم هالند اولکه سیده افغانستان تورکلری مدنی فدراسیونی تشکیل تاپگن ایدی. بو فدراسیونگه افغانستان نینگ ییتوک یازوچی سی، دانشمندی، دپلوماسیه ساحه سیده دوکتورلیک علمی مقام نی ایگلله گن داکتر همت فاریابی جنابعالی لری سیلنگن ایدی.میدیا ده چیققن خبرلرگه کوره ، مذکور فدراسیون نینگ کفالتخانه لری حاضرگه قدر، تورلی غرب مملکتلریده آچیلدی. بو گون ایسه - بیز- سیز بیرگه لیکده مذکور فدراسیون نینگ وکالتخانه سینی کانادا مملکتی ، آنتاریو ایالتی نینگ گووالف شهریده آچیش نیتیده ییغیلگن میز.دوستلر! مین گووالف شهرینی ، افغانستان نینگ تورکی زبان خلقلری استقامت قیله یاتگن اندخوی یا که، میمنه یاکه، شبرغان شهریگه تققاسله یمن. بو شهرده افغانستان نینگ تورکی زبان خلقلری توپلنگن. بو خلق ، یعنی سیزلر ،اوز آنه تیللری بولمیش تورکی اوزبیکی، تورکی تورکمنی تیللرده گپله شه سیز.شو نینگ دیک، گووالف خلقی نینگ برچه عنعنه لری ، رسم - رسوملری ، توی- حشملری و مرکه لری تورکانه اوزبیکانه، تورکانه تورکمنانه، اوتکه زیله دی. خواهی نخواهی ملی عنعنه لر، رسم - رسوملریمیز زمان اوتیشی بیلن اوزگه ریب باره دی. اینیقسه غرب نینگ ناجایز عادتلری، یاشلریمیزگه سلبی تاثیر کورسه تیشی ممکن.انه شونده ی ناروا عادتلرنینگ آلدینی آلیش، آته - بابالریمیزدن بیزگه میراث بولیب قالگن عنعنه لرنی سقله ب قالیش، و بای مدنیتیمز نی یاشلریمیزگه اورگه تیش ، آنه تیلیمیز وادبیاتیمیز نی رواجلنتیریش مقصدیده ، (افغانستان تورکلری مدنی فدراسیونی) تشکیل تاپگن دیسک ، مبالغه بولمه یدی. پس شونده ی ایکن ، بو فدراسیون نی جان و دلدن قولله ب- قوتله شیمیز درکار ، حمایه قیلیشیمیز لازم.محترم قرینداشلر!مدنی فدراسینیمیز نی حمایه قیلیش اوچون اینگ اولا نیمه قیلیشیمیز کیره ک بوله دی؟آته- بابالریمیزدن بیزگه میراث بولیب قالگن پندو نصیحتلرگه قولاق توتیشیمیز طلب قیلینه دی. آته لر سوزی – عقل نینگ کوزی مقالیگه رعایه قیلیشیمیز لازم بوله دی.آته لریمیز نینگ اتفاق بیتر، نا اتفاق ایتر -، دیگن بی بها ، دردانه سوزی بار. فدراسیونیمیزنی امان سقله ش اوچون ، هر بیریمیز دلیمیزده محبت ، صمیمیت، برادرلیک ، ایزگولیک تویغولرینی پرورش قیلیشیمز کیره ک بوله دی.حرمتلی برادرلر!مینینگ بیر فرهنگی شخص صفتیده، قاله ویرسه ، کانادا بویله ب سیزنینگ وکیلینگیز- خذمتکارینگیز صفتیده سیزلرگه وچیت ایلده گی فدراسیون محترم اعضالریگه ایته دیگن سوزیم شوکه، هر بیریمیمیز اهیل بولیب یشه یلیک. باغلریمیزگه صمیمیت ، دوستلیک وبرادرلیک چیچکلرینی قده ب ، اونی مهر، محبت ، ایزگولیک سووی- آب حیاتی بیلن سوغاریب، پرورش قیلیب ، بیر- بیراو لریمیزگه ساوغه قیله یلیک.شونینگ دیک، فدراسیون باقی لیگی ورواجی اوچون هیچ قچان مذکور فدراسیون یول - یوروغلریدن باش تارتمه یلیک.انه شونده گینه ، فدراسیونیمیز روجله نه دی، اعتبار قازانه دیاعتبارلرینگیز اوچون تشکر.
کانادا مملکتی ده «ففتا» بولیمیی نی آچیش ییغیلیشیده گی داکتر فیض الله ایماق نینگ بیاناتی
السلام علیکم عزیز وطنداشلر وتیلداشلر! اولاً بار سیزنی نوروز عالم بیلن صمیمی مبارکباد ایتیب، بو اولوغ ایامده سیزلرگه یره تگندن ، تن سلامتلیک، بخت - سعادت تیله ب ، جانه جان آنه وطنیمیز افغانستانگه ایسه، آسایشته لیک وفراوانلیک تیله یمن.بوگون کانادا مملکتی ، گووالف شهریده سیز قانداش برادرلریمیز اشتراکیده « ففتا» نینگ بیرینچی ییغیلیشی بولیب اوتماقده. بو ییغیلیشگه ایککی بویوک شخصیتلریمز امریکا قوشمه ایالتلری اندیانا ایالتی، همده کانادا مملکتی کلگری شهریدن تشریف بویورگنلر. بو جنابلر محترم پروفیسر داکتر عنایت الله شهرانی و استاد محمد ایوب ساعی بوله دیلر.اینگ اولا بو جناب لرنینگ اوزاق منزللرنی باسیب کیلگنلری اوچون تشکرلر اظهار ایتیب، قدملریگه حسنات دیمن.محترم دوستلر! بو ییغیلیشده سیز تماندن مذکور فدراسیون نینگ کانادا بویله ب وکیلی « نماینده » سی سه یلندی . سیز، بو، سه یلاوو ده بیر آوازده کمینه « ایماق» نی کانادا بویله ب ( افغانستان تورکلری مدنی فدراسیونی )عمومی رییسی ایتیب سه یله دینگیز. دیمیک مینینگ ذممگه ینه ده یوکسک، مسوولیتلی مدنی وظیفه لر یوکلندی. مین بو آغیر و مسوولیتلی بورچ نی به جان ودل قبول قیله من البته.عزیز آغه - اینیلر!مینی وکیلینگیز ایتیب ، سه یله گه نینگیز مناسبتی بیلن چیندلدن تشکر بیلدیره من . سیز نینگ مینگه نسبتا ً بیلدیرگن ایشانچینگیزنی آقله یمن ، خدا خواهله سه. مین سیز نینگ خذمتگارینگیز من. «من چاکر شما هستم برادران گرامی! » اجازتینگیز بیلن تورک اوزبیک خلقی مدنیتی نی رواجلنتیریش یولیده گی عملگه آشیرگن کمترین خذمتلریمنی قیسقه چه ، ایسله تیب اوتماقچیمن . کمینه - اندخوی نینگ قورغان تومه نی، باغبوستان قیشلاغیده بیر کمبغل اما،مدنیت سیور عایله سی ده تولد تاپدیم . تورک اوزبیک فرزندی من. ایلک مراتبه، هجری ۱۳۵۰- نچی ییلی ، افغانستان رادیوسی قاشیده محلی راد یو دستورلر، جمله دن تورک اوزبیک -تورک تورکمن تیللریده گی برنامه لر اساسچی سی و نطاقی صفتیده خذمت قیلدیم. رادیو ایشیتتیریشلر ده عمر یولداشیم بی بی حاجی انابت ایماق مینگه یانمه - یان یاردم بیریب کیلگن. ایلک مراتبه « خلق در دانه لری» ناملی کتابیم، اوزبیک - دری تیللریده ۱۳۵۹- ییلی کابلده باسیلیب چیقدیایلک مراتبه، اونله ب اوزبیک وتورکمن خواننده لری نینگ قوشیقلری ، اینیقسه ، فولکلور ژانریده گی قوشیقلرینی، رادیو افغانستان ستدیولریده ثبت .ایتیردیم ایلک مراتبه ، مین ، اعیالیم و قیزیم بیلن بیرگه لیکده ، تاشکند رادیو سی ده اوزبیک ، دری و پشتو تیللریده نطاقلیک قیلیب، افغانستان خلقی، اینیقسه ، تورکی خلقلری مدنیتی نی جهانگه تنیشتیریشگه حرکت قیلدیک . ایلک مراتبه ، « خلق دردانه لری » ناملی کتابیم تاشکندده کریل – سریلیک .خطی ده باسیلیب چیققن دن سونگ، مرکزی آسیا خلقلری، افغانستان اوزبیکلری آغزه کی ادبیاتی در دانه لریدن خبردار بولدیلر. ایلک مراتبه ، تاشکندده ( افغانستان اوزبیکلری آغزه کی ایجادلری )عنوانی آستیده تدقیقات آلیب باریب، ، دوکتورلیک علمی درجه سینی آلیشگه موفق بولدیم. ایلک مراتبه ، تاشکند ده « سوزوان » ناملی کتابیمنی چاپ ایتتیردیم. ایلک مراتبه « سوزوان » قوشیقلری یازیلگن «سی دی» نی تاشکندرادیو سی ستدیولریده تیار له دیم. ایلک مراتبه ، تورک اوزبیک – تورک تورکمن آغزه کی ادبیاتی نمونه لری، مینینگ یاردمیم بیلن ، کانادا مملکتی، تورنتو شهریده باسیلیب چیقه دیگن « اندیشه ی نو » آینامه سیده باسیلیب چیقماقده.( ۲۰۰۶- نچی ییل دن باشله ب حاضرگه قدر ) ایلک مراتبه افغانستان تورک اوزبیک خلقی آغزه کی ایجادینی ترغیبات قیلیش مقصدیده ، ویب سایت آچیشگه موفق بولدیک. بو سایت ده افغانستان تورک اوزبیک شاعرلری حیاتی وایجادینی تنیشتیریش نیتی ده «ادب گلشنی » نامی آستیده رادیو میز هم بار. ویب سایت آدرسی قویده گیچه :http://www.dordanalar.info/ ایلک مراتبه ، افغانستان تورک اوزبیک شاعرلری حیاتی وایجادیگه عاید مقاله لریم اوزبیک ودری تیللریده ، تورنتو شهریده باسیلیب چیقه دیگن « آشیان » ، « اندیشه ی نو» و« نایاب» مجله لری ،همده استانبول ده هر ییلی بیر مراتبه چاپ بوله دیگن ( بیدلستان و گلدسته« ایککی کتاب بیر جلدده » ) مجموعه سیده ، اوزیل- کیسیل چاپ بولماقده. ایلک مراتبه « ۲۰۰۶- ییلدن باشله ب » ( نوید ) دستوری ، (آریانا افغانستان )خلق ارا تلویزیونی آرقه لی اوزبیک تیلی ده کورسه تو لرنی یولگه قویدیم . ایلک مراتبه، ( افغانستان ملی تلویزیونی) اوزبیک پروگرامی آرقه لی سه شنبه گونلری تورنتو وقتی بیلن ایرته له ب ساعت ۶:۴۵ ده ترقه له دیگن ( فولکلور- خلق قلبیده گی دینگیزدیر) دستوری نی آچیشگه موفق بولدیم ۲۰۰۹- ییل ۲۴- مارچ کونی۱۲- نچی نمبر تیارله ب جونتگن برنامم مذکور تلویزیوندن نشر بولدی.ایلک بار، تورنتو شهریدن ترقه له دیگن( سیمای شرق) دستوری،( پیام افغان ) چینلی آرقه لی چهارشنبه کونلری تورنتو وقتی بیلن کیچ ساعت ۷-۹ده نشر بوله دیگن « آیدین» کورسه توولرینی آچیشگه موفق بولدیم.عزیز وطنداشلر و قدردان مهمانلر!دانا خلقیمیز ده « خلق – یخشیلیک نی اونیتمس » دیگن مقالی- ضرب المثلی بار . بو گون مین شو ضرب المثل نینگ حیاتده تطبیق بولیشی، اوز عکسینی تاپیشینی ، شاهدی بولدیم، دیسم مبالغه بولمه یدی.بوگون سیز وطنداشلر، مینینگ یوقاریده گی کمترین مدنی ایشلریمنی انابت گه آلیب «ففتا» نینگ کانادا بویله ب وکیلی ایتیب ، سیله گه نینگیز- بیر نیچه عصر آلدین آته- بابالرینگیز تمانیدن ایتیلگن مقالگه رعایه ایتگه نینگیزدن یارقین دلیل دیر .هه، خلق- یخشیلیکنی اونیتمس ایکن ، هیچ قچان ! محترم ایلداشلریم! ینه بیر کرره، سیزدن اوز منتدار چیلیگیمنی ، اظهار ایتیشگه رخصت بیرگه یسز.حاضر ایسه ، اجازتلرینگیز بیلن تورک تیلی، تاریخی واونینگ منزلتی حقیده قیسقه چه ، سیزلرگه معلومات بیرماقچی من :تورک تیلی تاریخی واونینگ منزلتیتورک تیلی، جهان تیللری مابینی ده ، اینگ قدیمی وقاعده لی تیللر سیره سیگه کیره دی.ایلکبار انسانلر بو تیلده سوزلشگن وجهان تیللری نینگ اکثریتی ، تورکی تیلی ایلدیزیگه مالکدیر. بو تیل ییگیرمه مینگ ییللیک تاریخگه ایگه بولیب، قدیمی قیزیل تیریلیکلر قریب ییگیرمه مینگ ییل مقدم، مرکزی آسیا( شرقی مغلستان) منطقه لریدن ، شرق تمانگه یول آلگن لریده (برینگ ) آره لیغی آرقه لی امریکا الاسکاسیگه ییتیب بارگنلری ده، تورکی تیلیده سوزله شر ایدیلر .افغانستان نینگ اتاقلی یازوچیسی، تاریخچی دانشمندي پروفیسر داکتر عنایت الله شهرانی ، اوزی نینگ (تاریخچه ی نژاد ها واقوام در افغانستان ) اثریده شونده ی یازه دی : بو گونگی کونده جهانده اوچ یوز میلیوندن آرتیق خلق، تورکی تیلیده سوزله شه دی. شونینگ دیک، افغانستانده استقامت قیله یاتگن تورکی خلقلر سانی ، باشقه قوم وایلتلردن کم ایمس،- دیسک مبالغه بولمه یدی شونی ایسله تیب اوتیش کیره ککه ، تورکی تیلی نی توزیشده، اینگ مشکل فورموللردن فایده له نیلگن. نیکتاهایدین خانم « یورتوم » ناملی اروپالیک موسسه سی نینگ تیلشناسی گپی گه قره گنده ، انسان ، بو تیلنی ایشله ب چیقاریش کوچیگه قادر بولمه گن پیتده، کوکده گی موجودات ، بو تیلنی یره تیشگه اورینگنلر.شو ییرده تورکی تیلی بولینمه لری حقیده توخته لیب اوتماقچی من . بو تیل قوییده گی آلتی گروه گه بولینه دی :اوغوز تورکی سی۲- قبچاق تورکی سی ۳- سایبریا تورکی سی ۴- قارلوق تورکی سی ۵- ساحاد یا یاقوت تورکی سی ۶- چاووش تورکی سی.افغانستان نینگ بویوک یازوچیسی وتدقیقاتچیسی برهان الدین نامققه کوره ، تورکی تیلی قوییده گی ۱۶ شیوه- لهجه یا که تیل گروهیگه بولینه دی : یاقوتلر، چاووشلر، قیرغیز، قزاق ، شرقی تورکستان تورکلری یاکه ، اویغورلر،اوزبیکلر، تورکمنلر ، قازان تورکلری ، باشقرد ، غرب تورکلری، تورکیه تورکلری ،آذربایجان ، عراق وسوریه تورکلری ، قفقاز شمالیده گی تورکلر ( قوموق- نوقای )، کریمیه تورکلری، بالقان تورکلری، قاقاوزلر یا گوک اوغوزلر( رومانیه ده گی مسیحی تورکلر) آلتای تورکلری، خاکاس تورکلری، آبا قان ، تووا یا سوبون تورکلری. بو تورکی تیللری وشیوه لری آره سیده فقط یاقوت وچوواش تیلی باشقه تیللردن فرق قیله دی.تورکلر نینگ تورلی قوم لری جهان نینگ (۸) ینگی مستقللیککه ایریشگن جمهوریتلر و (۲۰) دن آرتیق جمهوری وخود مختار مملکتلرده استقامت قیلیشه دی.آذربایجانلیک عالم محمد صادق نایبی اوزی نینگ (یک هزار واژه ی اصیل تورکی در فارسی) کتابیده شونده ی یازه دی :انگلیس تیلی تکنالوژي تیلی بولیشیگه کوره، کوپ تیللر نینگ علم - فن سوزلیکلرینی افاده لاووچی تیل حسابله نه دی. تورکی تیلی سوزلاووچی لری ایسه، مینگ ییللر دوامیده شرق عالمیده حکومت قیلگنلری ، انگلیس، اسپانیا ، ختای ، روس ، آلمان و باشقه خلقلر نی اوز بیراغی آستیده سقله گه نی باعث ، تورکی تیللر اورنی یققال نمایان بولیب توریبدی ، البتته.اساساً تورکی تیلی نینگ ایزی سیزیلمه یدیگن تیل ، ییر کُرره سیده یوق دیسک مبالغه بولمه یدی. بو باره ده چقور وهر تمانله مه تدقیقات آلیب بارگن علملیک وبیلیملیک اروپالیکلر شونده ی خلاصه چیقرگن :ایتالیا تیلی نینگ ۴۰ ٪ ، انگلیس تیلی نینگ ۲۰ ٪ ، آلمان تیلی نینگ ۱۷ ٪، وباشقه تیللر هم تورکی سوزلیکلر ولغتلردن تشکیل تاپگن. اگر تورکی تیلی بولمه گنده ، مذکور تیللرنینگ بیر قسمی آلیب تشله نر ایدی.آذربایجانلیک عالم محمد صادق نایبی نینگ ( یک هزار واژه ی اصیل تورکی در فارسی ) کتابیدن فارسی تیلیده ایشله تیله دیگن تورکی لغاتلردن مثال کیلتیرماقچی من :آیین: اویون = جشن معنا سیده . ختای تورک لری نینگ اینگ قدیمی جشنی بولمیش بیره م لریدن حسابله نه دی. آتش: آت( آتماق- انداختن) + یش = پرتاب دوطرفه ، جرقه .اوتو: اوت ( اوتمک = پاک کردن ، زدودن ناپاکی، به آتش گرفتن پشم. وسیله ی صاف کردن چین وچروک.آشامیدن: ( وام گرفته شده از مصدر تورکی ) آشاماق ( خوردن) معادل فارسی آن نوشیدن .آغاز: آغیز ( دهان، مطلع، ابتدای هر چیز) .شونینگ دیک، اتاق ، اُ جاق، اخته، آذوقه ، اوردک ، اردو، آرزو، استاد، آستر، آستین، آسمان ویوزله ب تورکی لغتلر فارس تیلی ده ایشله تیله دی. پروفیسر داکتر قیام الدین راعی برلاس گه کوره، بعضی بیر مغل و تورکی سوزلیکلری پشتو تیلیده فایده له نیب کیلماقده. مثال صورتده :خان: بو سوز مغل لرنینگ لقبی صفتیده فایده له نیب ، مملکت نینگ بیرینچی شخصی گه ایتیله دی. بو سوزنینگ معادلی- شاه دیر. خان نینگ زوجه سی - عیالی خانم بوله دی. یعنی ملکه .شونینگ دیک ، بیک، تورک قبیله لری نینگ رییسی لقبی دیر.رییس نینگ اعیالی بیگم . بو لقب، هند وپاکستان مسلمانلری اورته سیده کینگ طرزده فایده له نه دی.اولوس: مغول تیلیده (ملت) معنا بیره دی. پشتو تیلیده هم شو معنا ده ایشله تیله دی. اولوسی جرگه. ملی مجلسگه ایتیله دی.لوی: مغول تیلیده تمساخ معنا بیره دی. مجازی معناده (بزرگ ) دیر.آنا- آنه: تورک تیلیده (مادر) معنی بیره دی. بو سوز پشتو تیلیده هم ایشله تیله دی . نازو آنا. احمد شاه درانی نینگ آنه سی.اتن: آتماق دن آلینگن. تورکی تیلیده ( انداختن ، دست وپا انداختن ) معنی بیره دی. بو گونگی اتن ملی ، تورکیه نینگ شمالی منطقه لریده ملی رقص صفتیده تانیلگن.خیل: ( عشیره- طایفه) معنی بیره دی. طوطا خیل، ابراهیم خیل. بو کلمه ایل شکلیده ایران مغوللری اورته سیده فایده له نیلگن. کوچ: کوچی (چادر نشین) کوچماق سوزیدن آلینگن.یرغل: مغل تیلیده ( حمله- تجاوز ) معنی بیره دی. اونله ب، بونده ی مثاللرنی کیلتیریش ممکن.قدردان وطنداشلر وتیلداشلر !جان استوارت شونده ی یازه دی :اگر استعمار بیر ملتنی اوزیگه قره م قیله دیگن بولسه، بیرینچیدن اوملت نینگ اوزلیگی (هویت ) وتیلی نینگ رواجله نیشیگه توسقینلیک قیله دی . چونکه اقتصادی واجتماعی استعمار ، مدنی وفرهنگی استعمادن باشله نه دی . مینگ افسوسلر بولسین که ، جهان بویله ب تورکی خلقلر مدنیتی وتیلی نینگ گلله ب یشنه شیگه اوتگن دورلرده و بو گونگی کونده هم بعضی بیر استعمار چی دولتلر ضدیت کورسه تیب کیلگن وکیلماقده. الله گه مینگ قتله شکرانه لر بولسین که ، آنه تیلیمیز بولمیش تورکی اوزبیکی وتورکی تورکمنی تیللری افغانستان باش قانونی نینگ تصویب قیلیش و کوچگه کیریش قوریلتایی ( لویه جرگه ) سیده ، تورکی خلقلر استقامت قیله یاتگن منطقه لریده،اوچینچی رسمی تیل صفتیده رسما ً تن آلیندی. محترم دوستلر! فدراسیون باره سیده گپیره دیگن بولسک، بیر ییل مقدم هالند اولکه سیده افغانستان تورکلری مدنی فدراسیونی تشکیل تاپگن ایدی. بو فدراسیونگه افغانستان نینگ ییتوک یازوچی سی، دانشمندی، دپلوماسیه ساحه سیده دوکتورلیک علمی مقام نی ایگلله گن داکتر همت فاریابی جنابعالی لری سیلنگن ایدی.میدیا ده چیققن خبرلرگه کوره ، مذکور فدراسیون نینگ کفالتخانه لری حاضرگه قدر، تورلی غرب مملکتلریده آچیلدی. بو گون ایسه - بیز- سیز بیرگه لیکده مذکور فدراسیون نینگ وکالتخانه سینی کانادا مملکتی ، آنتاریو ایالتی نینگ گووالف شهریده آچیش نیتیده ییغیلگن میز.دوستلر! مین گووالف شهرینی ، افغانستان نینگ تورکی زبان خلقلری استقامت قیله یاتگن اندخوی یا که، میمنه یاکه، شبرغان شهریگه تققاسله یمن. بو شهرده افغانستان نینگ تورکی زبان خلقلری توپلنگن. بو خلق ، یعنی سیزلر ،اوز آنه تیللری بولمیش تورکی اوزبیکی، تورکی تورکمنی تیللرده گپله شه سیز.شو نینگ دیک، گووالف خلقی نینگ برچه عنعنه لری ، رسم - رسوملری ، توی- حشملری و مرکه لری تورکانه اوزبیکانه، تورکانه تورکمنانه، اوتکه زیله دی. خواهی نخواهی ملی عنعنه لر، رسم - رسوملریمیز زمان اوتیشی بیلن اوزگه ریب باره دی. اینیقسه غرب نینگ ناجایز عادتلری، یاشلریمیزگه سلبی تاثیر کورسه تیشی ممکن.انه شونده ی ناروا عادتلرنینگ آلدینی آلیش، آته - بابالریمیزدن بیزگه میراث بولیب قالگن عنعنه لرنی سقله ب قالیش، و بای مدنیتیمز نی یاشلریمیزگه اورگه تیش ، آنه تیلیمیز وادبیاتیمیز نی رواجلنتیریش مقصدیده ، (افغانستان تورکلری مدنی فدراسیونی) تشکیل تاپگن دیسک ، مبالغه بولمه یدی. پس شونده ی ایکن ، بو فدراسیون نی جان و دلدن قولله ب- قوتله شیمیز درکار ، حمایه قیلیشیمیز لازم.محترم قرینداشلر!مدنی فدراسینیمیز نی حمایه قیلیش اوچون اینگ اولا نیمه قیلیشیمیز کیره ک بوله دی؟آته- بابالریمیزدن بیزگه میراث بولیب قالگن پندو نصیحتلرگه قولاق توتیشیمیز طلب قیلینه دی. آته لر سوزی – عقل نینگ کوزی مقالیگه رعایه قیلیشیمیز لازم بوله دی.آته لریمیز نینگ اتفاق بیتر، نا اتفاق ایتر -، دیگن بی بها ، دردانه سوزی بار. فدراسیونیمیزنی امان سقله ش اوچون ، هر بیریمیز دلیمیزده محبت ، صمیمیت، برادرلیک ، ایزگولیک تویغولرینی پرورش قیلیشیمز کیره ک بوله دی.حرمتلی برادرلر!مینینگ بیر فرهنگی شخص صفتیده، قاله ویرسه ، کانادا بویله ب سیزنینگ وکیلینگیز- خذمتکارینگیز صفتیده سیزلرگه وچیت ایلده گی فدراسیون محترم اعضالریگه ایته دیگن سوزیم شوکه، هر بیریمیمیز اهیل بولیب یشه یلیک. باغلریمیزگه صمیمیت ، دوستلیک وبرادرلیک چیچکلرینی قده ب ، اونی مهر، محبت ، ایزگولیک سووی- آب حیاتی بیلن سوغاریب، پرورش قیلیب ، بیر- بیراو لریمیزگه ساوغه قیله یلیک.شونینگ دیک، فدراسیون باقی لیگی ورواجی اوچون هیچ قچان مذکور فدراسیون یول - یوروغلریدن باش تارتمه یلیک.انه شونده گینه ، فدراسیونیمیز روجله نه دی، اعتبار قازانه دیاعتبارلرینگیز اوچون تشکر.
donderdag 26 maart 2009
انتخاب نماینده فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در کانادا
میگویند وطن پدری ما خیلی زیباست. زبان مادری ما نهایت شرین و فرهنگ ملت ما بسیار غنی و تاریخی .ما زبان را از پدر و مادرخویش آموخته ایم. حفظ فرهنگ ما را از شما میخواهیم.
به تاریخ (۲۱ مارچ ۲۰۰۹) جلسۀ بزرگ تورکان افغانستان در شهر گوولف کانادا بااشتراک صد ها تن از جامعه تورک افغانستانی مقیم کانادا دایر گردید. این جلسه، با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید توسط محترم حاجی عبدالسلام قادری متبرک گردید. متعاقباً کلیه اشتراک کنندگان به آرزوی گسترش و توسعه هرچه بیشترفعالیت های فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در داخل وخارج کشور دست های شان را ، به بارگاه ایزد جهان آفرین بلند کرده و درجهت تامین اتحاد و اتفاق دایمی برای تمام مردم افغانستان، بالاخص افغانستانی های مقیم کانادا ، اتحا ف دعا نمودند.
جلسه حوالی هفت بعدازظهر به وقت محلی با اشتراک شخصیت های نظیرچون محترم الحاج دگروال صاحب بابه جان، حاجی عبدالسلام قادری ، حاجی عبدالرحیم رحمتی،استاد محمد شریف رحمانی، خالدار ولقان یکی ازشاعران پر آوازه و معاصر جمهوری اوزبیکستان،محمد یعقوب رحمتی، جوره خان داهی، استاد میرویس قریشی استاد عبدالله ،حاجی گل محمد قادری ، محمد یونس تغرا،عبدالرشید رحمتی، محمد امین داهی، دوکتور احسام الدین رحمانی،عبدالمحمود رحمانی، دوکتور بسم الله داهی ،قدرت الله داهی،عبدالقدیربهمنیار،محمد شریف حکیمی، دوکتور زمان ذکی، محمد نعیم امینی ،محمد اکبر رحمتی، محمد صادق یاردم ،حاجی عبدالصمد حکیمیارو سید اکرام فاریابی آغاز گردید.بعدا علیشیر ذکی و تیمور داهی دو تن از اطفال نازنین و با درک تورک خطاب به حاضرین چنین گفتند: السلام علیکم !میگویند وطن پدری ما خیلی زیباست. زبان مادری ما نهایت شرین و فرهنگ ملت ما بسیار غنی و تاریخی .ما زبان را از پدر و مادرخویش آموخته ایم. حفظ فرهنگ ما را از شما میخواهیم. خواست این اطفال آنقدر احساسات حاضرین مجلس را بر انگیخت که گویا همه با تمام قلب وبا تمام احساس تقاضای این معصومان غربتزده را با جان و دل پذیرا شده اند. گردهمآئی تورکان افغانستان با صحبت محترم نجیب الله ضیا رحمان یکی از نویسندگان جامعه ما، که گویندگی مجلس را نیز برعهده داشتند، آغاز گردید. بعد از ختم صحبت ها، ضیارحمان رشته ء سخن را به سخنور محبوب چهره نامدار ادب، فرهنگ و مبارزه به محترم استاد محمد ایوب ساعی که جای خود را در دل مردم خصوصا تورکان کانادا تثبیت کرده اند، سپرد. ایشان باسخنان شیوا اهداف ودست اورد های فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان را برای حاضرین تشریح نموده، پارچه شعر شرین اوزبیکی راکه به همین مناسبت سروده بودند قرات نمودند. که حاضرین مجلس با کف زدنها ازهر بیت آن شعر زیبا استقبال کردند.گرداننده مجلس از هیات رئیسه که شامل پنج عضو تحت ریاست پروفیسور عنایت الله شهرانی بودند، دعوت نمود تا به جا های خویش تشریف ببرند. به ادامه محترم ضیارحمان افزود: سالهاست كه فشار تمامیت خواهان بر تاریخ و فرهنگ بزرگ ما بر دوش عاشقان علم و ادب سنگيني ميكند. فشار و ظلم اين متعرضين آنگونه است كه همیشه خواسسته اند، فرهيختگان علم و ادب و عرفان را به زير تيغ ظلم و ستم قشري گري خود نابود كنند. اما مردم ما فرزندانی چون پرفیسور شهرانی داشته اند، که هر چه بيشتر فرهنگ وتاریخ خود را با بهره جويي از فناوري رسانه اي به جهانيان بشناسانند. و از جناب پرفیسور شهرانی خواهش بعمل آمد تا صحبت را ادامه دهند. جناب شهرانی باصحبت های علمی خویش محفل را پر محتوا تر و رنگین ترنموده، تقاضا نمودند تا تشکیلات فدراسیون در کانادا تعین گردد. اعضای مجلس نظر به شناختی که از دانشمند محترم دکتورفیض الله ایماق با دادن وعده کمک وهمکاری همه جانبه، درجهت پیشبرد امور خواهش نمودند، پست نماینده ففتا در کانادا را قبول نمایند. محترم ایماق صاحب نظر به عشق وعلاقه ایکه به فرهنگ و خدمت مردم دارند، به پیشنهاد همتباران خود لبیک گفتند و کاندیدی محترم داکتر ایماق به حیث نماینده ففتا در کانادا به معرض رای گیری گذاشته شد که ایشان به اتفاق آرای مجلس به حیث نماینده عمومی فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در کانادا انتخاب گردیدند.انتخاب داکترایماق دراین پست نه بر حسب مصلحت ها، بلکه بر اساس شایستگی و خدمات بی شایبه ایشان بود که مردمش او را برگزیدند به يقين، نوشته ها و سروده های جناب ایماق ، لبريز از مايههاي واقعيت و بيانگر حقيقت و عينيت زندگي و منظر و مجلاي بنياد هاي ديد و شناخت جامعه بوده و هستند. داکتر ایماق نهایت دلسوزانه و آگاهانه در شادي مردم، شادمانه و در غم آنها غمنانه زده است. چون او شاعرو فرزند زمان خويش است، در بزم و سور مردم پايكوبي کرده و در عزا و سوگ آنها اشك ریخته است.داکتر صاحب ایماق با ابراز سپاس از احساسات مردم نسبت به خودش قدردانی نموده، با صحبت شرین از مردم سپاسگذاری نمودند.همچنان حاضرین مجلس با درک و شناسایی از توانايي ها، دانش، مهارت، خصوصيات شخصي و شخصيتي و استعداد های محترم غلام سخی سخا، محترم غلام دستگیر بیکزاد و محترم انجنیر محمد ابراهیم کوهی را منحیث معاونین نماینده عمومی و محترمه انابت ایماق را منحیث مسوول امور زنان در کانادا با رایگیری علنی و مستقیم به اتفاق ارا انتخاب کردند. بخاطر مشارکت هاي بیشتر وموثرمردم و بسیج آنها درففتا اعضای مجلس محترم نجیب الله ضیارحمان را به حیث نماینده ففتا در شهر گولف کانادا و محترم دوکتورمحمدرسول یاردم و محترم محمد هاشم رحمتی را به حیث معاونان, حاجی بی بی انابت ایماق به حیث مسئول امور بیگملر در ایالت تورنتو و محترمه عاکفه جان بیکزاد به حیث مسئول امور بیگملر در ایالت گوالف، محترم حاجی محمد ایوب قادری مسوول امور اجتماعی، محترم محمد امین داهی مسوول امور فرهنگی، محترم قدرت الله داهی مسوول امورمالی و محترم قاسم بیک را به حیث مسوول جوانان با رایگیری علنی به اتفاق ارا انتخاب نمودند. قابل تذکر است که، محترم محمد ایوب ساعی نماینده ففتا در کلگری، محترم عبدالاحد حکیمیار نماینده ففتا در تورنتو و محترم محمد اسحاق ثنا در ونکور کانادا نیز به اتفاق ارا تعین گردیدند.محفل با استماع پیام جناب داکترهمت فاریابی رهبر ففتا از طریق تیلفون که متن کامل آن با بیانات دیگر این محفل بطور جداگانه خدمت دوستان تقدیم خواهد شد، حوالی ساعت نه شب به بخش اول خود خاتم داده، مهمانان را آهسته آهسته به سوی دنیای مدهوش کننده موسقی بدرقه نمود که محترم بهرام ایگمبیردیف هنرمند سرشناس تلویزیون جمهوری اوزبیکستان و عبدالرشید اتاجانف دایره نواز معروف هنرنمای نمودند که خاطراتش سالها نوازش گر روح ما خواهد بود. دراخیر ضمن آرزوی موفقیت به کلیه اعضای مجلس از بارگاه خداوند التجا گردید که به یمن فضل و مرحمتش منسوبین فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان را اتفاق واتحاد همیشگی نصیب فرماید، تا بدینوسیله توانسته باشند به تمامی مشکلات اجتماعی و فرهنگی جامعه غلبه و در راستای ایجاد یک فضای پر از صفا و صمیمت و انجام خدمات ارزنده، صادقانه گام بردارند وهمواره مصدر خیرخدمت برای کلیه مردم واقع گردند.
همکار خبری ففتا از شهر گوالف کانادا
جلسه حوالی هفت بعدازظهر به وقت محلی با اشتراک شخصیت های نظیرچون محترم الحاج دگروال صاحب بابه جان، حاجی عبدالسلام قادری ، حاجی عبدالرحیم رحمتی،استاد محمد شریف رحمانی، خالدار ولقان یکی ازشاعران پر آوازه و معاصر جمهوری اوزبیکستان،محمد یعقوب رحمتی، جوره خان داهی، استاد میرویس قریشی استاد عبدالله ،حاجی گل محمد قادری ، محمد یونس تغرا،عبدالرشید رحمتی، محمد امین داهی، دوکتور احسام الدین رحمانی،عبدالمحمود رحمانی، دوکتور بسم الله داهی ،قدرت الله داهی،عبدالقدیربهمنیار،محمد شریف حکیمی، دوکتور زمان ذکی، محمد نعیم امینی ،محمد اکبر رحمتی، محمد صادق یاردم ،حاجی عبدالصمد حکیمیارو سید اکرام فاریابی آغاز گردید.بعدا علیشیر ذکی و تیمور داهی دو تن از اطفال نازنین و با درک تورک خطاب به حاضرین چنین گفتند: السلام علیکم !میگویند وطن پدری ما خیلی زیباست. زبان مادری ما نهایت شرین و فرهنگ ملت ما بسیار غنی و تاریخی .ما زبان را از پدر و مادرخویش آموخته ایم. حفظ فرهنگ ما را از شما میخواهیم. خواست این اطفال آنقدر احساسات حاضرین مجلس را بر انگیخت که گویا همه با تمام قلب وبا تمام احساس تقاضای این معصومان غربتزده را با جان و دل پذیرا شده اند. گردهمآئی تورکان افغانستان با صحبت محترم نجیب الله ضیا رحمان یکی از نویسندگان جامعه ما، که گویندگی مجلس را نیز برعهده داشتند، آغاز گردید. بعد از ختم صحبت ها، ضیارحمان رشته ء سخن را به سخنور محبوب چهره نامدار ادب، فرهنگ و مبارزه به محترم استاد محمد ایوب ساعی که جای خود را در دل مردم خصوصا تورکان کانادا تثبیت کرده اند، سپرد. ایشان باسخنان شیوا اهداف ودست اورد های فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان را برای حاضرین تشریح نموده، پارچه شعر شرین اوزبیکی راکه به همین مناسبت سروده بودند قرات نمودند. که حاضرین مجلس با کف زدنها ازهر بیت آن شعر زیبا استقبال کردند.گرداننده مجلس از هیات رئیسه که شامل پنج عضو تحت ریاست پروفیسور عنایت الله شهرانی بودند، دعوت نمود تا به جا های خویش تشریف ببرند. به ادامه محترم ضیارحمان افزود: سالهاست كه فشار تمامیت خواهان بر تاریخ و فرهنگ بزرگ ما بر دوش عاشقان علم و ادب سنگيني ميكند. فشار و ظلم اين متعرضين آنگونه است كه همیشه خواسسته اند، فرهيختگان علم و ادب و عرفان را به زير تيغ ظلم و ستم قشري گري خود نابود كنند. اما مردم ما فرزندانی چون پرفیسور شهرانی داشته اند، که هر چه بيشتر فرهنگ وتاریخ خود را با بهره جويي از فناوري رسانه اي به جهانيان بشناسانند. و از جناب پرفیسور شهرانی خواهش بعمل آمد تا صحبت را ادامه دهند. جناب شهرانی باصحبت های علمی خویش محفل را پر محتوا تر و رنگین ترنموده، تقاضا نمودند تا تشکیلات فدراسیون در کانادا تعین گردد. اعضای مجلس نظر به شناختی که از دانشمند محترم دکتورفیض الله ایماق با دادن وعده کمک وهمکاری همه جانبه، درجهت پیشبرد امور خواهش نمودند، پست نماینده ففتا در کانادا را قبول نمایند. محترم ایماق صاحب نظر به عشق وعلاقه ایکه به فرهنگ و خدمت مردم دارند، به پیشنهاد همتباران خود لبیک گفتند و کاندیدی محترم داکتر ایماق به حیث نماینده ففتا در کانادا به معرض رای گیری گذاشته شد که ایشان به اتفاق آرای مجلس به حیث نماینده عمومی فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در کانادا انتخاب گردیدند.انتخاب داکترایماق دراین پست نه بر حسب مصلحت ها، بلکه بر اساس شایستگی و خدمات بی شایبه ایشان بود که مردمش او را برگزیدند به يقين، نوشته ها و سروده های جناب ایماق ، لبريز از مايههاي واقعيت و بيانگر حقيقت و عينيت زندگي و منظر و مجلاي بنياد هاي ديد و شناخت جامعه بوده و هستند. داکتر ایماق نهایت دلسوزانه و آگاهانه در شادي مردم، شادمانه و در غم آنها غمنانه زده است. چون او شاعرو فرزند زمان خويش است، در بزم و سور مردم پايكوبي کرده و در عزا و سوگ آنها اشك ریخته است.داکتر صاحب ایماق با ابراز سپاس از احساسات مردم نسبت به خودش قدردانی نموده، با صحبت شرین از مردم سپاسگذاری نمودند.همچنان حاضرین مجلس با درک و شناسایی از توانايي ها، دانش، مهارت، خصوصيات شخصي و شخصيتي و استعداد های محترم غلام سخی سخا، محترم غلام دستگیر بیکزاد و محترم انجنیر محمد ابراهیم کوهی را منحیث معاونین نماینده عمومی و محترمه انابت ایماق را منحیث مسوول امور زنان در کانادا با رایگیری علنی و مستقیم به اتفاق ارا انتخاب کردند. بخاطر مشارکت هاي بیشتر وموثرمردم و بسیج آنها درففتا اعضای مجلس محترم نجیب الله ضیارحمان را به حیث نماینده ففتا در شهر گولف کانادا و محترم دوکتورمحمدرسول یاردم و محترم محمد هاشم رحمتی را به حیث معاونان, حاجی بی بی انابت ایماق به حیث مسئول امور بیگملر در ایالت تورنتو و محترمه عاکفه جان بیکزاد به حیث مسئول امور بیگملر در ایالت گوالف، محترم حاجی محمد ایوب قادری مسوول امور اجتماعی، محترم محمد امین داهی مسوول امور فرهنگی، محترم قدرت الله داهی مسوول امورمالی و محترم قاسم بیک را به حیث مسوول جوانان با رایگیری علنی به اتفاق ارا انتخاب نمودند. قابل تذکر است که، محترم محمد ایوب ساعی نماینده ففتا در کلگری، محترم عبدالاحد حکیمیار نماینده ففتا در تورنتو و محترم محمد اسحاق ثنا در ونکور کانادا نیز به اتفاق ارا تعین گردیدند.محفل با استماع پیام جناب داکترهمت فاریابی رهبر ففتا از طریق تیلفون که متن کامل آن با بیانات دیگر این محفل بطور جداگانه خدمت دوستان تقدیم خواهد شد، حوالی ساعت نه شب به بخش اول خود خاتم داده، مهمانان را آهسته آهسته به سوی دنیای مدهوش کننده موسقی بدرقه نمود که محترم بهرام ایگمبیردیف هنرمند سرشناس تلویزیون جمهوری اوزبیکستان و عبدالرشید اتاجانف دایره نواز معروف هنرنمای نمودند که خاطراتش سالها نوازش گر روح ما خواهد بود. دراخیر ضمن آرزوی موفقیت به کلیه اعضای مجلس از بارگاه خداوند التجا گردید که به یمن فضل و مرحمتش منسوبین فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان را اتفاق واتحاد همیشگی نصیب فرماید، تا بدینوسیله توانسته باشند به تمامی مشکلات اجتماعی و فرهنگی جامعه غلبه و در راستای ایجاد یک فضای پر از صفا و صمیمت و انجام خدمات ارزنده، صادقانه گام بردارند وهمواره مصدر خیرخدمت برای کلیه مردم واقع گردند.
همکار خبری ففتا از شهر گوالف کانادا
maandag 23 maart 2009
zondag 15 maart 2009
اعتراضیه فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان
اعتراضیه فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در مورد اختطاف لوحه های سنگی از مزار حضرت علی (ک)
دل را به دل رهیست درین گنبد سپهر***ز کینه، کینه خیزد ز مهرمهر
تاجاییکه دیده میشود در نتیجه فقدان یک دولت قانونمند و ضعف حکومت مرکزی، بعضی از اشخاص و حلقات ماجراجو با سواستفاده از مقام دولتی خود در صفحات شمال و شمالغرب مملکت تحت پوشش نیرو های خارجی، روش تورک ستیزی را با تعمیل فرهنگ ستیزی و وندلیزم ادامه میدهند که پل پای این تخریبکاران در دو ولایت بزرگ و باستانی افغانستان یعنی بلخ و هرات که زمانی مرکز تمدن شرق شمرده شده و از جمله دستآورد های اخلاف تیموریان محسوب میگردد، محسوس میباشد. این گونه افراد و حلقات برتری جو که احتمالاً به افتخارات ملی و تاریخی مشترک مملکت باور ندارند و به غنایم تاریخی و فرهنگی خود را شریک نمیدانند، اگر داشته های فرهنگی و تاریخی کشور را به بیگانگان منوط نتوانند، پس به تخریب، اختطاف و اختفای آن کمر میبندند. این اشخاص و افراد که از جانب کشور های مشخص خارجی تحریک، حمایه و سمت وسو داده میشوند، تلاش مذبوحانه میکنند تا با تحریف واقعیت های تاریخی، جعلیات خود ساخته و وارده را جانشین آن نمایند و ایشان نابخردانه خوشبختی خود را در بدبختی دیگران و همچنان رشد تاریخ و فرهنگ خود را در نابودی تاریخ و فرهنگ دیگران می بینند.
از قرار اخبار واصله از شهر مزارشریف بتاریخ هفتم - هشتم مارچ سه لوحه بزرگ سنگی که به زبانهای اوزبیکی، فارسی وانگلیسی حک گردیده و از آخرین اعمار مجدد مقبره حضرت علی (ک) در سال ۱۳۷۵ به دوران جنرال عبدالرشید دوستم حکایت داشت و در مقابل دروازه جنوبی روضه گذاشته شده بود، بطور مرموز ناپدید گشته است.مقبره حضرت علی (ک) از آثار اساسی معماری تیموریان درافغانستان به شمارمیرود. همین اثر تاریخی مسبب اعمار شهر مزارشریف درشمال افغانستان شده است. این اثر بعدها بوسیله حاکمان افغانستان و بازماندگان تیموریان دوباره تعمیر گردیده است.در بازسازی و اعمار مجدد روضه در سال ۱۳۵۷ خورشیدی صدها معمار، رسام، ایجادگران میناتور، شاعران، کارگران و پیشه وران مختلف اشتراک نمودند که درین پروژه مبلغ دونیم ملیارد افغانی از بودجه جنبش ملی اسلامی افغانستان و کمک مالی مردم شمال افغانستان به مصرف رسید.
به ارتباط این عمل فجیعانه، فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان به مثابه یک حرکت فرهنگی و پاسبان هویت تاریخی و فرهنگی تورک های این سرزمین اعلام میدارد:- از عواقب و اثرات ناگوار همچون ماجراجویی ها هوشدار داده و مسئولیت بروز هر نوع خصومت قومی و زبانی بدوش حاکمان کوتاه اندیش ولایت بلخ خواهد بود،- اینگونه اعمال غیر عاقبت اندیشانه، به پروسه تفاهم و همدیگر پذیری اقوام افغانستان، بخصوص مردم شمال کشور، ضربه جبران ناپذیر وارد خواهد آورد،- از مقامات ذیصلاح بلخ جداً تقاضا میکنیم تا سنگ های اختطاف شده را دریافت و دوباره به روضه مبارک مسترد نمایند،- در صورت عدم استرداد لوحه های اختطاف شده، فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان این حق را برای خود حفظ میکند تا به کمک "سازمان بین المللی حفظ آثار باستانی" در مراجع قضائی ملی و بین المللی برعلیه مسئولین این عمل فرهنگ ستیزانه و نفاق افگنانه اقامه دعوا نماید،- در صورت ادامه پالیسی تورک ستیزی و فرهنگ ستیزی و عدم جلوگیری از وندلیزم برخلاف آثار تاریخی تورک های افغانستان به مثابه داشته های تاریخی و ملی مملکت، اختفا و تخریب آگاهانه واقعیت های تاریخی، فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان حق مسلم خود میداند تا شکایات خود را برعلیه عاملین و حامیان آنها در مجامع ذیربط داخلی و خارجی مطرح نموده، راه های جلوگیری ازین اعمال خشونت آمیز و مجازات عاملین آنرا جستجو نماید.
بیائید تا از افتخارات تاریخی کشور ما مشترکاً دفاع کنیم
از طرف هیئت رهبری فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان
از قرار اخبار واصله از شهر مزارشریف بتاریخ هفتم - هشتم مارچ سه لوحه بزرگ سنگی که به زبانهای اوزبیکی، فارسی وانگلیسی حک گردیده و از آخرین اعمار مجدد مقبره حضرت علی (ک) در سال ۱۳۷۵ به دوران جنرال عبدالرشید دوستم حکایت داشت و در مقابل دروازه جنوبی روضه گذاشته شده بود، بطور مرموز ناپدید گشته است.مقبره حضرت علی (ک) از آثار اساسی معماری تیموریان درافغانستان به شمارمیرود. همین اثر تاریخی مسبب اعمار شهر مزارشریف درشمال افغانستان شده است. این اثر بعدها بوسیله حاکمان افغانستان و بازماندگان تیموریان دوباره تعمیر گردیده است.در بازسازی و اعمار مجدد روضه در سال ۱۳۵۷ خورشیدی صدها معمار، رسام، ایجادگران میناتور، شاعران، کارگران و پیشه وران مختلف اشتراک نمودند که درین پروژه مبلغ دونیم ملیارد افغانی از بودجه جنبش ملی اسلامی افغانستان و کمک مالی مردم شمال افغانستان به مصرف رسید.
به ارتباط این عمل فجیعانه، فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان به مثابه یک حرکت فرهنگی و پاسبان هویت تاریخی و فرهنگی تورک های این سرزمین اعلام میدارد:- از عواقب و اثرات ناگوار همچون ماجراجویی ها هوشدار داده و مسئولیت بروز هر نوع خصومت قومی و زبانی بدوش حاکمان کوتاه اندیش ولایت بلخ خواهد بود،- اینگونه اعمال غیر عاقبت اندیشانه، به پروسه تفاهم و همدیگر پذیری اقوام افغانستان، بخصوص مردم شمال کشور، ضربه جبران ناپذیر وارد خواهد آورد،- از مقامات ذیصلاح بلخ جداً تقاضا میکنیم تا سنگ های اختطاف شده را دریافت و دوباره به روضه مبارک مسترد نمایند،- در صورت عدم استرداد لوحه های اختطاف شده، فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان این حق را برای خود حفظ میکند تا به کمک "سازمان بین المللی حفظ آثار باستانی" در مراجع قضائی ملی و بین المللی برعلیه مسئولین این عمل فرهنگ ستیزانه و نفاق افگنانه اقامه دعوا نماید،- در صورت ادامه پالیسی تورک ستیزی و فرهنگ ستیزی و عدم جلوگیری از وندلیزم برخلاف آثار تاریخی تورک های افغانستان به مثابه داشته های تاریخی و ملی مملکت، اختفا و تخریب آگاهانه واقعیت های تاریخی، فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان حق مسلم خود میداند تا شکایات خود را برعلیه عاملین و حامیان آنها در مجامع ذیربط داخلی و خارجی مطرح نموده، راه های جلوگیری ازین اعمال خشونت آمیز و مجازات عاملین آنرا جستجو نماید.
بیائید تا از افتخارات تاریخی کشور ما مشترکاً دفاع کنیم
از طرف هیئت رهبری فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان
vrijdag 13 maart 2009
اساسنامه فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان
بسم الله الرحمن الرحیم
اساسنامه فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان
فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان، بمنظور فراهم آوری زمینه های احیا و انکشاف فرهنگ پربار، زبان و ادبیات غنامند، تاریخ حقیقی و دیگر ارزش های معنوی و انسانی تورکان ساکن در سرزمین کنونی افغانستان، که طی سده های واپسین تاریخ، با شیوع مناسبات قبیلوی و حاکمیت تک ملیتی و بسا عوامل دیگر در صحنه ملی و بین المللی به شدت سرکوب و در معرض اسارت و تبعیض قرار گرفته اند و پیامدهای آن هنوزهم به اشکال مختلف ادامه دارد، عرض وجود و فعالیت مینماید.
اهداف اساسی فعالیت آنرا توسعه و تحکیم یک جنبش گسترده فرهنگی، بمنظور احیای فرهنگ، تاریخ و زبان تورکان افغانستان با برنامه سمت دهی آگاهانه و مثبت آنان در پروسه تحولات و انکشافات سیاسی و اجتماعی کشور تشکیل میدهد تا باشد که تورکان ساکن درین سرزمین یکجا با دیگر باشندگان کشور در جهت گذار به پروسه ملت و دولت سازی با داشتن حقوق و وجایب مساوی شهروندی، سهیم شده و نقش درخور توان و استعداد خود را در جهت تأمین صلح و خاتمه بخشیدن به جنگ و برادرکشی از طریق رسیدن به یک دیموکراسی واقعی و منطبق با نیازمندی های جامعه ما ایفا نموده بتوانند.
دست اندرکاران ایجاد این کانون فرهنگی، اعتقاد راسخ دارند که فعالیت در جهت احقاق حقوق از دست رفته ی تورکان در کشور ما، به هیچوجه مغایر منافع مشروع هیچ یک از اقوام و ملیت های ديگر ساکن در کشور نبوده، برعکس تحقق اهداف و برنامه های آن، تضمین کننده ی واقعی وحدت و همبستگی همه، به دور از بی عدالتی ها و نابرابری های بجامانده از گذشته های دور تا امروز میباشد.
يادداشت: اصطلاح “فدراسيون” در اساسنامه و برنامه این کانون به منظور فراهم نمودن زمینه اتحاد و همبستگی عملی و مؤثر تشکلات مختلف فرهنگی تورک ها، در داخل و خارج افغانستان در کشورهای مختلف جهان، با قبول برنامه و اساسنامه این کانون فرهنگی درنظر گرفته شده است.
کلمه تورکان که صیغه جمع را دارا بوده و نشان دهنده واقعیت وجودی و عینی اقوام و ملیت های مختلف تورک، در افغانستان است كه با هدف جلو گیری از سوء تفاهمات غیر آگاهانه و برتری جویانه این یا آن قوم ویا ملیت تورک در بین خود آنها و تحقق اشتراک عملی ایشان، در جهت دستیابی به آرمان های مشترک انسانی و هویت تاریخی فرهنگی تورک های ساکن کشور ما، در مطابقت با احکام مندرج در اعلامیه های جهانی حقوق بشر و دیگر نهادهای جهانی ضد تبعیض و بیعدالتی و احکام دین مبین اسلام ، در اساسنامه وبرنامه این کانون فرهنگی منظور گردیده است.
توركان افغانستان عبارت اند از تمام اقوام و ملیت هايیکه كه از لحاظ هویت تاریخی متعلق به شاخه های مختلف توركی بوده و به زبان اصلی ویا عارضی تكلم مینمایند. این تعریف در واقعیت بافت قومی افغانستان شامل اوزبیگ ها، توركمن ها، هزاره ها، ایماق ها، تاتارها، اویغورها، بیات ها، قزاق ها، قرغزها، قزل باش ها، تایمنی ها و هر آنكسی كه خود را متعلق به هویت تورك های افغانستان میداند، را دربر میگیرد.
ما كسی را تورك ميناميم كه بشكلی از اشكال پيوند عرقی، صلبی ويا خانوادگی با يكی از اقوام و مليت های تورك ساكن افغانستان داشته و خود را متعلق به جامعه تورك بداند.
توضيح مختصر اصطلاحات خاص مورد استفاده درین اساسنامه:
ففتا، مخفف “فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان”، قوريلتای “کنگره”، جرگه “کنفرانس”، كينگاش “شورای مركزی”، ياش الوغ لر “خبرگان”، یاش ييگيتلر “جوانان”، بیگم لر “زنان”، ياسای تشكيلاتی “اساسنامه” و ياسای فكری “برنامه”، را افاده ميكند.
فصل اوّل
شرايط عضويت، حقوق و وجايب اعضأ
مادۀ اول: عضویت در ففتا یک امر داوطلبانه و اختیاری بوده، هرشخص برخاسته از جامعه توركان افغانستان در داخل و خارج كشور، که سن هژده سالگی را تکميل، اساسنامه و برنامه ففتا را قبول و تقاضانامه کتبی عضويت ارايه نموده و آماده ی پرداخت حق العضويت باشد به عضویت ففتا پذیرفته میشود.
مادۀ دوم: جوانان و نوجوانان زير سن هجده سال تا زمان اکمال سن قانونی (هجده سالگی) در بخش خاص تشکیلاتی یاش يیگیتلر ثبت و راجستر شده و بعد از تکمیل سن قانونی بلاوقفه در شمار اعضای اصلی ففتا قبول ميگردند.
مادۀ سوم: پذیرش به عضویت ففتا از صلاحیت ارگان های رهبری هر منطقه و یا مملکت ميباشد.
مادۀ چهارم: نهادها و تشکلات مختلف اجتماعی، فرهنگی و مدنی که علاقمند پیوستن به این کانون فرهنگی باشند، با قبول اساسنامه آن ميتوانند بطور دسته جمعی عضويت ففتا را بدست بياورند.ــ پذيرش دسته جمعی نهادهای فرهنگی ( سازمانها، اتحادیه ها، انجمن ها، شوراها و ... فرهنگی ) به عضویت ففتا، از صلاحیت هیئت مدیره میباشد.
مادۀ پنجم: ففتا از پذیرش دسته جمعی یک حزب ویا سازمان سیاسی درعضویت خود معذور است ولی در رابطه با عضویت انفرادی افراد وابسته به احزاب و جریانات سیاسی در ففتا ممانعتی وجود ندارد.
مادۀ ششم: اعضای ففتا دارای حقوق و وجایب ذيل ميباشند:الف: حقوق - حق انتخاب شدن و انتخاب كردن در تمام سطوح رهبري ففتا، ــ حق ابراز نظر، مشوره، پيشنهاد و انتقاد پيرامون كليه مسايل مطروحه و نسبت به تمام سطوح رهبری ففتا، ــ حق استفاده از امكانات مادی و معنوی این کانون مطابق به اصول موضوعه ففتا،
ب: وجایبــ رعايت احكام یاسای فکری و یاسای تشکیلاتی ففتا،ــ پيروی از دساتیر و فيصله های مقامات رهبری ففتا، ــ پرداخت به موقع و منظم حق العضويت، بخاطر پشتيبانی مالی ففتا،
فصل دومساختار تشكيلاتی
مادۀ هفتم: تشکیلات ففتا، متشکل از کلیه بخش های این كانون فرهنگی در داخل و خارج کشور بوده و مندرجات این یاسای تشکیلاتی در سرتاسر آن یکسان قابل تطبیق و اجرا است مگر آنکه شرایط خاص و حاکم در یک محیط، ایجابات عملی نمودن و رعایت آنرا با مشکل مواجه نموده و ضرورت اتخاذ تدابیر خاص را نماید.
ارگانهای رهبری کننده ففتا عبارت میباشد از: قــــو ر يلــــتــای، جرگه، کینگاش و هیئت مدیره.
قوریلتای
مادۀ هشم: قوريلتای؛ عبارت است از عاليترين مجلس رهبری کننده ی ففتا، از نمايندگان انتخابی جامعه تورکان افغانستان از داخل و خارج كشور كه علاقمند به اين نهاد باشند، تشكيل ميگردد و كميت مجلس تابع شرايط ميباشد.
وظايف و صلاحیت های قورلتای:
مادۀ نهم: تأسيس و انحلال ففتا، تصويب مرامنامه و اساسنامه، تعيين اعضای كينگاش و انتخاب رئيس ففتا از جمله اعضای كينگاش و عزل آن، از صلاحيت های قوريلتای ميباشد.تمام فيصله های قوريلتای به اكثريت نسبی ( 50+1 فيصد ) صورت ميپذيرد.
مادۀ دهم: قوريلتای، اعضای كينگاش را از مجموع اعضای حاضر در جلسه و دیگر شخصيت هايیکه، بنابر معاذیر معقول و اصولی نميتوانند به قوريلتای شرکت نمايند، با رأی مستقیم (سری و یا علنی) اشتراک کنندگان، انتخاب مينمايد.
مادۀ یازدهم: کمیت و تعداد اعضای کینگاش با درنظرداشت کمیت اعضا و هواداران ففتا در مجموع تعيین و گزینش آن در مناطق مختلف نیز به همین اساس صورت میگیرد.
مادۀ دوازدهم: نحوه ی رايگيری ( سری ویا علنی ) در رابطه با اهداف مختلف، در جریان جلسات هر قوريلتای با رأی مستقیم اعضای حاضر قوريلتای تعيین میگردد.
مادۀ سیزدهم: جلسات نوبتی قوريلتای درهر چهارسال يكبار، جهت بررسی تمام موضوعات داخلی و خارجی ففتا مطابق به رهنمود های این یاسای تشکیلاتی دعوت و دایر ميگردد.جلسات غير نوبتی قوريلتای، بنابر تصميم اكثريت قاطع يعنی دوثلث آرای كينگاش، برحسب ضرورت ميتواند بشكل فوق العاده داير گردد.
جـــــــــــر گـــــــــه:
مادۀ چهاردهم: جرگه؛ عبارت از دومين ارگان انتخابی ففتا ميباشد كه برای استماع گزارش كينگاش و تصميم گيری در مورد آن دعوت ميشود و جلسات آن به روال عادی درهر دوسال يكبار داير ميگردد.جرگه بنابر تصميم اكثريت نسبی كينگاش و يا لزومديد اكثريت دوثلث آرای اعضای هيأت مدیره، با تأیید اکثریت نسبی اعضای کمیسون یاش اولوغلر، ميتواند بشكل فوق العاده نیز داير گردد.
مادۀ پانزدهم: اعضای جرگه، عبارت اند از هیئت مدیره، اعضای کینگاش، مسئولين واحد های تشکیلاتی و نمایندگان منتخب ففتا در کشور های مختلف و ولایات مختلف در داخل کشور. مسئولين واحدها در هرمملکت و یا ولایات داخل کشور، ميتوانند به تناسب كميت اعضای خود، يك يا چند نفر را به جرگه معرفی كنند. تناسب فيصدی توسط هيأت مدیره با درنظرداشت تعداد اعضأ درهر کشور ویا ولایت تعيين و ابلاغ ميگردد.
مادۀ شانزدهم: جرگه عاليترين ارگان تصميمگيری بعداز قوريلتای محسوب ميگردد و تمام صلاحيت های قوريلتای را به استثنای انحلال فدراسيون و تغيير نام آن دارا بوده و تعداد كمی آن تابع شرايط ميباشد.تمام فيصله های جرگه با رای اكثريت نسبی، صورت ميگيرد. اما عزل و نصب رئيس فدراسيون مستلزم آرای اكثريت قاطع دو ثلث اعضای حاضر در مجلس ( جرگه ) ميباشد.
کــيــنــــــگـاش:
مادۀ هفدهم: كينگاش؛ عبارت از سومين ارگان رهبری كننده فدراسيون است كه اعضای آن توسط قوريلتای ویا جرگه انتخاب و منظور ميگردد.
مادۀ هژدهم: وظايف كينگاش عبارت اند از:الف ــ رهبری و پیشبرد امور فدراسيون در فاصله بين دو اجلاس جرگه و يا قوريلتای به شمول عقد پروتوکولها و قرارداد ها با انجمن های فرهنگی، از طریق شعبات و مراجع ذیصلاح پیشبینی شده دراین سند،ب ــ تهيه گزارش از فعاليت های فدراسيون به جرگه و يا قوريلتای،ج ــ تهیه پیشنهاد تعديلات لازمی در یاسای فکری و یاسای تشکیلاتی به جرگه يا قوريلتای،د ــ استماع گزارش هيأت مدیره و تصميمگيري در مورد آن،ه ــ تعليق صلاحيت رئيس، درصورت ثبوت تخطی او از اصول مرامی و اساسنامه ففتا و انتخاب سرپرست مؤقت فدراسیون فرهنگی توركان افغانستان با اكثريت دوثلث آرای شاملین اجلاس الی تدویر جرگه یا قوريلتای،و ــ در صورت تعلیق صلاحیت رئیس، تدویر جرگه و یا قوريلتای، در حدود اعظمی سه الی شش ماه حتمی است،ز ــ تصويب پلان کاری و پروگرام های يك ساله، ح ــ كينگاش، بصورت نوبتی در هرسال یكبار، جلسه حضوری خود را داير مينمايد، اما جلسات فوق العاده خارج ازاین امر است.
هــیــأت مدیره:
ماده نزدهم: هيئت مدیره، متشكل است از رئيس، معاونين، سخنگو و مسئولين شعبات مختلفه که رهبری فدراسیون را در بین دو اجلاس کینگاش به عهده داشته و جلسات خود را در هر ماه یکبار دایر مینماید.
ماده بیستم: وظایف هیأت مدیره عبارت اند از:الف - قبول و انفكاك عضويت در فدراسيون، تشکیل و لغو شعبات، تعیین وعزل مسئولین شعبات به شمول قبول استعفاي كادرهاي رهبری،ب - تصويب مصارف مالي فدراسيون،ج - نظارت از مسائل مالي فدراسيون،د - نظارت بر فعالیت های جاری و روزمرۀ سرتاسر فدراسیون.
رئيس فدراسيون فرهنگی تورکان افغانستان:
مادۀ بیست و یکم: رئیس فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان؛ از زمرۀ اعضای منتخب و حاضر کينگاش با رأی اکثریت نسبی اعضای کینگاش، کاندید و از جانب مجلس قوریلتای انتخاب میگردد.
مادۀ بيست ودوم: رئيس فدراسيون بعد از انتخاب شدن خود، معاونين و سخنگوی خود را با مشورۀ اعضای منتخب کینگاش تعيين و به قوریلتای معرفی و اخذ رأی اعتماد مینماید.
مادۀ بیست وسوم: رئیس فدراسيون، در فاصله بین دو قوريلتای سمت رهبری فدراسیون را برعهده داشته و از کلیه اجراات خود در نزد كينگاش، جرگه و قوريلتای مسئول میباشد.
مادۀ بيست و چهارم: فرد پیشنهاد شده جهت احراز مقام ریاست ففتا، لزوماً دارای مشخصات و اوصاف ذیل باشد:الف - دارای سجایای عالی انسانی بوده و به یکی از اقوام و ملیت های تورک در افغانستان که هنوز هم به یکی از شاخه های زبان تورکی تکلم مینمایند، مربوط باشد،ب ــ دارای تحصیلات عالی حد اقل به سویۀ لیسانس باشد، ج - به امور فرهنگی وارد بوده با تاریخ و فرهنگ تورکها آشنايی و معرفت کافی داشته باشد،د ــ باید حداقل قدرت صحبت كردن روان به يكی از لهجه های لسان توركی را داشته باشد،ه ــ به دفاع از منافع حق طلبانه خلق تورک در افغانستان وفادار بوده و از تبعیض و تعصب نسبت به دیگر مردم کشور ما افغانستان مبرا باشد،و ــ به هیچ یک از احزاب و جریانات سیاسی داخل و خارج کشور عضویت نداشته باشد، این حکم در رابطه با معاونین، سخنگوی و مسئولین شعبات که اعضای هیئت مدیره هستند نیز نافذ و مرعی الاجرا است.ز ــ اختفای عضویت برحال در یک حزب ویا سازمان سیاسی و فعالیت به نفع این یا آن حزب ویا سازمان سیاسی به معنی تخلف از مفاد و مقررات این یاسای تشکیلاتی و نقض عدم وابستگی سیاسی، آیديالوژیکی و عقیدتی این کانون فرهنگی محسوب گردیده و هرزمانیکه افشا شود، سبب سبکدوشی رئیس و اشخاص واجد اين شرايط شده میتواند،ح ــ اعتبار دوره کاری رئیس فدراسیون به صورت عادی، چهار سال بوده از تدویر یک قوريلتای الی دایر شدن قوريلتای بعدی نافذ است. در حالات غیر عادی که دایر نشدن به وقت و زمان قوريلتای را باعث شده میتواند، این مدت زمان از طریق تدویر جلسات کینگاش، از شش ماه الی یک سال دیگر ميتواند تمدید شود.
فصل سوم
شعبات ففتا
مادۀ بیست وپنجم: فدراسيون دارای شعبات ذيل ميباشد:الف ــ شعبۀ امور مالی و تدارکات،ب ــ شعبۀ امور تشكيلاتی،ج ــ شعبۀ امورحقوق بشر،د ــ شعبۀ امور روابط و تفاهم،ه ــ شعبۀ امور فرهنگی،و ــ شعبۀ امور بیگم لر،ز ــ شعبۀ امور یاش ييگيتلر،ح ــ شعبۀ امور ياش الوغ لر،
ماده بیست وششم: تشكيل كمي هريک از شعبات در صورت امکان کمتر از سه نفر بوده نميتواند اما نظر به حجم کار فدراسيون ميتواند بيشتر باشد، اعضای شعبات توسط مسئولين آنها به هيأت مديره معرفی و توافق حاصل ميگردد.
ماده بیست وهفتم: مسئولين شعبات، هريک مؤظف به طرح و تدوين طرزالعمل شعبه مربوطه خود بوده که بعد از منظوری و تصويب هيأت مديره، مرعی الاجرا ميباشد.
شعبۀ امور مالی و تدارکات
مادۀ بیست وهشتم: فدراسيون از منابع ذيل تمويل ميگردد:يك ــ پرداخت حق العضويت منظم اعضأ،دو ــ اعانه بی شايبه جنسی و نقدی اعضأ و هواخواهان ففتا اعم از تجار ملی، موسسات خيريه، شركت ها و ديگر جوامع مدنی داخلی و خارجی،سه ــ فعاليت های انتفاعی فرهنگی، از قبيل فروش كتب، روزنامه ها، مجلات و امثالهم.
ماده بیست ونهم: فدراسيون بمنظور ايجاد تسهيلات در فعاليت هاي خود، صندوق وجهی و حسابات بانكی باز ميكند.
ماده سی وم: هر عضو فدراسيون مقيم اروپا، ماهانه معادل پنج یورو، مقيم امريکا، کانادا، آسترليا، جاپان و كشورهای خليج، ماهانه معادل ده دالر امریکائی، مقيم چين، روسيه و توركيه و آسيای مركزی، ماهانه معادل سه دالرامریکائی، مقيم افغانستان، ايران، پاكستان و ساير كشور ها، ماهانه معادل يك دالر را بنام حق العضويت، به مسئولين امور مالی فدراسيون ميپردازند. در اين کشورها اگر از يک خانواده، بيشتر از يکنفر افتخار عضويت فدراسيون را حاصل کرده باشند، حق العضويت آنها، فی نفر پنجاه فيصد ميباشد. محصلين و متعلمين کشور های نظیر افغانستان، ایران و پاکستان از پرداخت حق العضويت معاف اند.
ماده سی ویکم: پول حق العضويت ها و اعانه که در هر واحد محلی ویا منطقه يی توسط مسئولين امورمالی جمع آوری ميگردد، در هفتۀ اول ماه بعدی پنجاه فیصد آن به حساب مرکزي فدراسيون انتقال داده ميشود، این موضوع در داخل افغانستان با لایحه جداگانه تنظیم میگردد.
مادۀ سی ودوم: پول مورد نیاز با امضا های معرفی شدۀ دو نفرمسئول که در برگیرندۀ رئيس ففتا ومسئول مالی است قابل حصول از بانک میباشد. امضای دو نفر فوق الذکر توسط رئیس ففتا رسماً به بانک مورد نظر معرفی میگردد. اين طرزالعمل در حدود اصول مقررات بانكی اعتبار دارد.
شعبۀ امور تشكيلات
مادۀ سی وسوم: تشکیلات فدراسیون عبارت است از مجموع اعضای فدراسیون در داخل و خاج کشور که توسط ارگانهای مختلف رهبری و هدایت میشوند.این تشکیلات از دو بخش اساسی ذیل عبارت میباشد:
ماده سی وچهارم: بخش داخل کشور، تشکیلات داخل کشور یکی از بخش های اساسی و عمده ی تشکیلات فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان بوده و اعضای رهبری آن توسط مجلس با صلاحیت در سطح جرگه ویا قوریلتای انتخاب میگردد. - شورای رهبری داخل کشور از طریق انترنیت و دیگر وسایل ممکنه ی تأمین ارتباط، رابطه دوامدار و بموقع خود را با مرکز اصلی رهبری فدراسیون در خارج جاری نگه داشته و از اجراات خود گزارش میدهد.- رهبری فدراسیون در اولین فرصت بدست آمده از ملحوظات مختلف سیاسی و امنیتی وغیره مکلف به تدارک زمینه های انتقال مرکز اصلی فدراسیون در داخل کشور بوده و تا آن موقع مکلف به تأمین رابطه های دوامدار و مؤثر با بخش داخل کشور میباشد.- کلیه احکام و مندرجات این یاسای تشکیلاتی یعنی اساسنامه در کلیه سطوح در داخل کشور نیز قابل تطبیق و اجرا است.
ماده سی وپنجم: بخش بیرون مرزی،بخش بیرون مرزی تشکیلات فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان با اشتراک فعال وآگاهانۀ مهاجرین تورک افغانستان در کشور های مختلف جهان تشکیل و مطابق به روحیۀ این یاسای تشکیلاتی ویاسای فکری فدراسیون فرهنگی فعالیت مینماید.- اعضای فدراسیون در کشورهای مختلف جهان میتوانند با ایجاد تشکیلات کشوری مربوط به فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان منسجم گردیده و با رعایت کلیه موازین و احکام اساسنامه و برنامه ففتا در کشور های متعلق ثبت و راجستر گردیده و به فعالیت های خود آغاز نمایند.
ماده سی وششم: سلب عضويت از فدراسيون در حالات استعفآ، اخراج و وفات صورت ميگيرد.
ماده سی وهفتم - اخراج از عضويت فدراسيون بنابه علل ذیل در نظر گرفته میشود:الف - عدم علاقمندی یک شخص به ادامۀ عضویت در فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان،ب - نقض مکرر وعمدی احکام و مندرجات اساسنامه و برنامۀ فدراسیون، اتهام و دروغ برای تخریب و تحریف آگاهانه اهداف این کانون فرهنگی،ج - عدم انتقاد پذیری و سر باز زدن از پذیرش روش های اصلاحی بصورت مکرر.اخراج از صفوف ففتا از صلاحیت هیئت رهبری انجمن های کشوری بوده و با تأیید هیأت مدیره فدراسیون صورت میگیرد.
ماده سی وهشتم - تنزیل مقام ویا سبکدوشی اعضای رهبری انجمن های کشوری از صلاحیت شورا های مملکتی فدراسیون در کشور های مختلف و شورای رهبری بخش داخل کشور با رأی اکثریت آرای اعضای موجود در یک جلسه میباشد.تنزيل مقام معاونين و سخنگوی فدراسیون بر اساس فيصله اكثريت نسبی آرآی كينگاش، صورت ميگيرد.
مادۀ سی ونهم: عضو اخراج شده از صفوف فدراسيون حق دارد تا شكايت خود را به مقامات بالائي فدراسيون بشمول قوریلتاي برساند.
شعبه امور حقوق بشر
ماده چهلم: كمیسيون حقوق بشر فدراسيون موظف به اجرای امور آتی اند:الف - مبارزه با هرگونه اعمال ظالمانه وحق تلفانه درافغانستان،ب - مبارزه و روشنگری در برابر هرگونه تخطی ازاحکام اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و کانوانسیون های بین المللی و تبارز واکنش های قانونی علیه آن.
شعبۀ امور روابط و تفاهم
ماده چهل ویکم: دو نوع تآمين ارتباط بطورعمده شامل وظايف شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم ميگردد:الف - تآمين ارتباطات داخلی فدراسیونب - تآمين ارتباطات در خارج از تشکیلات فدراسیون
ماده چهل ودوم: شعبه تامين ارتباطات و تفاهم وظيفه دارد كه با تمام كميته ها و بخش های فدراسیون درافغانستان و کشورهای ديگراز طريق تيلفون، کمپيوتر وديگر طرق ممكنه ارتباط برقرار نموده و از نحوه فعا ليت فدراسیون، نتايج آن، واکنش هاي مخالفان و موافقان در مقابل فعاليت های فدراسيون و سير افکار عامه، اطلاعات جمع آوری نموده، توسط مسئول شعبه تامين ارتباط و تفاهم اين اطلاعات را در اختيار هيآت مديره قرار دهد. اين نوع ارتباطات ذات البينی وظيفه عادی و روزمره شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم شمرده ميشود كه آنرا مستقلانه تحت رهنمایی مسئول شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم ومشوره هیئت مدیره پيش ميبرد.
مادۀ چهل وسوم: تآمين ارتباطات بيروني وظيفه ديگر شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم است که در برگیرندۀ تآمين ارتباطات با سازمانهاي بالمثل و موسسات سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي و فرهنگي در چهره ادارات دولتي و غيردولتي را احتوا نموده و از اجراات خود هیئت مدیره را در جریان میگذارد.
شعبه امور فرهنگی
ماده چهل وچهارم: شعبه امور فرهنگی که از افراد فهيم واهل قلم بوجود ميآید، رسالت دارد تا زمینۀ واقعی پخش اندیشه های سالم و مثمر علمی و فرهنگی را با هدف تعمیم آگاهی و خود آگاهی خلق تورک و دیگر مردم ساکن این سرزمین دایماً فعال نگهداشته و تلاش در جهت ایجاد یک جنبش فکری عدالت خواهانه و ظلمت ستیزانه در برخورد با شیوع روز افزون اندیشه های عظمت طلبانه قومی، نژادی، مذهبی، لسانی، عقیدتی، سمتی وغیره هدف قرار داده ودایماً جاری نگهدارد.
ماده چهل وپنجم: هرنوشته پژوهشي وغيرپژوهشي قبل از نشر آن به رسانه ها ، لزوماً به هيئت تحريرکمیسیون فرهنگی ارايه ميگردد. پيشبرد امور نشراتي يكي از وظايف مهم شعبه امور فرهنگي شمرده ميشود.
شعبه امور بیگم لر
ماده چهل وششم: شعبه امور بیگم لر، تمام علاقمندان وهواداران اناث فدراسيون را سازماندهی نموده درکتاب جدا گانه ثبت و راجستر و تحت رهنمایی هیئت مدیره و مطابق به اصول مرامی و تشکیلاتی فدراسیون فعالیت مینماید.
شعبه یاش ييگيتلر
ماده چهل وهفتم: شعبۀ امور یاش یيگيتلر تمام اعضای جوان فدراسيون که دارای سن کمتر از18 سال باشند، تنظيم و رهبری نموده و تشکیلات یاش یيگيتلر توسط این شعبه با تفکیک سال تولد وسایر مشخصات هویتی درکتاب جدا گانه ثبت وتنظیم میگردد.
شعبه ياش الوغ لر
مادۀ چهل وهشتم: شعبه یاش اولوغلر متشکل از تعدادی آقسقالان با تجربه و خبیر اعضای ففتا بوده و یک ارگان مشورتی وممد تصمیم گیری در مسایل مهم فدراسیون برای هیئت مدیره میباشد.
فصل چهارم
احكام متفرقه
ماده چهل ونهم: تمام افراد شامل درفدراسيون درهرکجاي دنيا که باشند اعضاي يک خانواده بهم پيوسته تلقي گرديده در زمان مواجه شدن به مشکلي لاينحل وبالاتر از توان خودشان ، فدراسيون با ارايه مشوره ها و رهنمود هاي لازم قانوني وحقوقي و در صورت امکانات با ارايه ی کمک مالی از آنها حمايت ميکند.
ماده پنجاهم: براي تدارك هر قوریلتاي ویا جرگه، شوراي تدارك ویژه ايجاد گرديده و با انجام كار قوریلتاي ویا جرگه منحل ميگردد.
ماده پنجاه ویکم: دفتر مركزي فدراسيون فعلآ در كشورهالند موقعيت داشته و در آينده درصورت امکان بداخل افغانستان ويا كشور مناسب ديگریکه لازم پنداشته میشود، منتقل خواهد گرديد. تصميمگيري انتقال موقعيت دفتر مركزی با رآی دوثلث اعضای اجلاس کینگاش صورت ميگيرد. در حالات خاص هيآت مديره فدراسيون ميتواند درينباره تصميم اتخاذ نمايد.
ماده پنجاه ودوم: اين اساسنامه بعداز تصويب تاريخی 26 دسامبر سال 2008 م، در جرگه ی کوپنهاگن، نافذ شمرده ميشود.
ماده پنجاه وسوم: فدراسيون درمحل و موقعيت دفتر مركزی فدراسيون ثبت و را جستر ميگردد.
ماده پنجاه وچهارم: فدراسيون داراي مهر، سمبول، بیرق و ارگان نشراتي خود ميباشد که تهیه و تدارک آن بدوش هيئت مدیره بوده و با تأیید جرگه ویا قوریلتای نهایی میگردد.
ماده پنجاه وپنجم: برنامه واساسنامه فدراسيون به زبانهای توركی ( اوزبيکی و تورکمنی ) و زبانهای رسمی دولتی منتشر ميگردد.
ماده پنجاه وششم: مرامنامه و اساسنامه تشكلات مختلفه كشوری و محلی به هيچوجه نميتواند متناقض با ياسای فكری و تشكيلاتی ففتا قرار داشته باشد.
ماده پنجاه وهفتم: توجيه و تفسير مواد بحث برانگيز احتمالي اساسنامه فدراسيون از وظيفه شعبه ياش الوغ لر با مشوره شعبه امور فرهنگي فدراسیون تحت رهنمایی هیئت مدیره ميباشد.
این اساسنامه در چهار فصل و پنجاه و هفت ماده تحرير گرديده است
ومن الله التّوفيق
اساسنامه فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان
فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان، بمنظور فراهم آوری زمینه های احیا و انکشاف فرهنگ پربار، زبان و ادبیات غنامند، تاریخ حقیقی و دیگر ارزش های معنوی و انسانی تورکان ساکن در سرزمین کنونی افغانستان، که طی سده های واپسین تاریخ، با شیوع مناسبات قبیلوی و حاکمیت تک ملیتی و بسا عوامل دیگر در صحنه ملی و بین المللی به شدت سرکوب و در معرض اسارت و تبعیض قرار گرفته اند و پیامدهای آن هنوزهم به اشکال مختلف ادامه دارد، عرض وجود و فعالیت مینماید.
اهداف اساسی فعالیت آنرا توسعه و تحکیم یک جنبش گسترده فرهنگی، بمنظور احیای فرهنگ، تاریخ و زبان تورکان افغانستان با برنامه سمت دهی آگاهانه و مثبت آنان در پروسه تحولات و انکشافات سیاسی و اجتماعی کشور تشکیل میدهد تا باشد که تورکان ساکن درین سرزمین یکجا با دیگر باشندگان کشور در جهت گذار به پروسه ملت و دولت سازی با داشتن حقوق و وجایب مساوی شهروندی، سهیم شده و نقش درخور توان و استعداد خود را در جهت تأمین صلح و خاتمه بخشیدن به جنگ و برادرکشی از طریق رسیدن به یک دیموکراسی واقعی و منطبق با نیازمندی های جامعه ما ایفا نموده بتوانند.
دست اندرکاران ایجاد این کانون فرهنگی، اعتقاد راسخ دارند که فعالیت در جهت احقاق حقوق از دست رفته ی تورکان در کشور ما، به هیچوجه مغایر منافع مشروع هیچ یک از اقوام و ملیت های ديگر ساکن در کشور نبوده، برعکس تحقق اهداف و برنامه های آن، تضمین کننده ی واقعی وحدت و همبستگی همه، به دور از بی عدالتی ها و نابرابری های بجامانده از گذشته های دور تا امروز میباشد.
يادداشت: اصطلاح “فدراسيون” در اساسنامه و برنامه این کانون به منظور فراهم نمودن زمینه اتحاد و همبستگی عملی و مؤثر تشکلات مختلف فرهنگی تورک ها، در داخل و خارج افغانستان در کشورهای مختلف جهان، با قبول برنامه و اساسنامه این کانون فرهنگی درنظر گرفته شده است.
کلمه تورکان که صیغه جمع را دارا بوده و نشان دهنده واقعیت وجودی و عینی اقوام و ملیت های مختلف تورک، در افغانستان است كه با هدف جلو گیری از سوء تفاهمات غیر آگاهانه و برتری جویانه این یا آن قوم ویا ملیت تورک در بین خود آنها و تحقق اشتراک عملی ایشان، در جهت دستیابی به آرمان های مشترک انسانی و هویت تاریخی فرهنگی تورک های ساکن کشور ما، در مطابقت با احکام مندرج در اعلامیه های جهانی حقوق بشر و دیگر نهادهای جهانی ضد تبعیض و بیعدالتی و احکام دین مبین اسلام ، در اساسنامه وبرنامه این کانون فرهنگی منظور گردیده است.
توركان افغانستان عبارت اند از تمام اقوام و ملیت هايیکه كه از لحاظ هویت تاریخی متعلق به شاخه های مختلف توركی بوده و به زبان اصلی ویا عارضی تكلم مینمایند. این تعریف در واقعیت بافت قومی افغانستان شامل اوزبیگ ها، توركمن ها، هزاره ها، ایماق ها، تاتارها، اویغورها، بیات ها، قزاق ها، قرغزها، قزل باش ها، تایمنی ها و هر آنكسی كه خود را متعلق به هویت تورك های افغانستان میداند، را دربر میگیرد.
ما كسی را تورك ميناميم كه بشكلی از اشكال پيوند عرقی، صلبی ويا خانوادگی با يكی از اقوام و مليت های تورك ساكن افغانستان داشته و خود را متعلق به جامعه تورك بداند.
توضيح مختصر اصطلاحات خاص مورد استفاده درین اساسنامه:
ففتا، مخفف “فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان”، قوريلتای “کنگره”، جرگه “کنفرانس”، كينگاش “شورای مركزی”، ياش الوغ لر “خبرگان”، یاش ييگيتلر “جوانان”، بیگم لر “زنان”، ياسای تشكيلاتی “اساسنامه” و ياسای فكری “برنامه”، را افاده ميكند.
فصل اوّل
شرايط عضويت، حقوق و وجايب اعضأ
مادۀ اول: عضویت در ففتا یک امر داوطلبانه و اختیاری بوده، هرشخص برخاسته از جامعه توركان افغانستان در داخل و خارج كشور، که سن هژده سالگی را تکميل، اساسنامه و برنامه ففتا را قبول و تقاضانامه کتبی عضويت ارايه نموده و آماده ی پرداخت حق العضويت باشد به عضویت ففتا پذیرفته میشود.
مادۀ دوم: جوانان و نوجوانان زير سن هجده سال تا زمان اکمال سن قانونی (هجده سالگی) در بخش خاص تشکیلاتی یاش يیگیتلر ثبت و راجستر شده و بعد از تکمیل سن قانونی بلاوقفه در شمار اعضای اصلی ففتا قبول ميگردند.
مادۀ سوم: پذیرش به عضویت ففتا از صلاحیت ارگان های رهبری هر منطقه و یا مملکت ميباشد.
مادۀ چهارم: نهادها و تشکلات مختلف اجتماعی، فرهنگی و مدنی که علاقمند پیوستن به این کانون فرهنگی باشند، با قبول اساسنامه آن ميتوانند بطور دسته جمعی عضويت ففتا را بدست بياورند.ــ پذيرش دسته جمعی نهادهای فرهنگی ( سازمانها، اتحادیه ها، انجمن ها، شوراها و ... فرهنگی ) به عضویت ففتا، از صلاحیت هیئت مدیره میباشد.
مادۀ پنجم: ففتا از پذیرش دسته جمعی یک حزب ویا سازمان سیاسی درعضویت خود معذور است ولی در رابطه با عضویت انفرادی افراد وابسته به احزاب و جریانات سیاسی در ففتا ممانعتی وجود ندارد.
مادۀ ششم: اعضای ففتا دارای حقوق و وجایب ذيل ميباشند:الف: حقوق - حق انتخاب شدن و انتخاب كردن در تمام سطوح رهبري ففتا، ــ حق ابراز نظر، مشوره، پيشنهاد و انتقاد پيرامون كليه مسايل مطروحه و نسبت به تمام سطوح رهبری ففتا، ــ حق استفاده از امكانات مادی و معنوی این کانون مطابق به اصول موضوعه ففتا،
ب: وجایبــ رعايت احكام یاسای فکری و یاسای تشکیلاتی ففتا،ــ پيروی از دساتیر و فيصله های مقامات رهبری ففتا، ــ پرداخت به موقع و منظم حق العضويت، بخاطر پشتيبانی مالی ففتا،
فصل دومساختار تشكيلاتی
مادۀ هفتم: تشکیلات ففتا، متشکل از کلیه بخش های این كانون فرهنگی در داخل و خارج کشور بوده و مندرجات این یاسای تشکیلاتی در سرتاسر آن یکسان قابل تطبیق و اجرا است مگر آنکه شرایط خاص و حاکم در یک محیط، ایجابات عملی نمودن و رعایت آنرا با مشکل مواجه نموده و ضرورت اتخاذ تدابیر خاص را نماید.
ارگانهای رهبری کننده ففتا عبارت میباشد از: قــــو ر يلــــتــای، جرگه، کینگاش و هیئت مدیره.
قوریلتای
مادۀ هشم: قوريلتای؛ عبارت است از عاليترين مجلس رهبری کننده ی ففتا، از نمايندگان انتخابی جامعه تورکان افغانستان از داخل و خارج كشور كه علاقمند به اين نهاد باشند، تشكيل ميگردد و كميت مجلس تابع شرايط ميباشد.
وظايف و صلاحیت های قورلتای:
مادۀ نهم: تأسيس و انحلال ففتا، تصويب مرامنامه و اساسنامه، تعيين اعضای كينگاش و انتخاب رئيس ففتا از جمله اعضای كينگاش و عزل آن، از صلاحيت های قوريلتای ميباشد.تمام فيصله های قوريلتای به اكثريت نسبی ( 50+1 فيصد ) صورت ميپذيرد.
مادۀ دهم: قوريلتای، اعضای كينگاش را از مجموع اعضای حاضر در جلسه و دیگر شخصيت هايیکه، بنابر معاذیر معقول و اصولی نميتوانند به قوريلتای شرکت نمايند، با رأی مستقیم (سری و یا علنی) اشتراک کنندگان، انتخاب مينمايد.
مادۀ یازدهم: کمیت و تعداد اعضای کینگاش با درنظرداشت کمیت اعضا و هواداران ففتا در مجموع تعيین و گزینش آن در مناطق مختلف نیز به همین اساس صورت میگیرد.
مادۀ دوازدهم: نحوه ی رايگيری ( سری ویا علنی ) در رابطه با اهداف مختلف، در جریان جلسات هر قوريلتای با رأی مستقیم اعضای حاضر قوريلتای تعيین میگردد.
مادۀ سیزدهم: جلسات نوبتی قوريلتای درهر چهارسال يكبار، جهت بررسی تمام موضوعات داخلی و خارجی ففتا مطابق به رهنمود های این یاسای تشکیلاتی دعوت و دایر ميگردد.جلسات غير نوبتی قوريلتای، بنابر تصميم اكثريت قاطع يعنی دوثلث آرای كينگاش، برحسب ضرورت ميتواند بشكل فوق العاده داير گردد.
جـــــــــــر گـــــــــه:
مادۀ چهاردهم: جرگه؛ عبارت از دومين ارگان انتخابی ففتا ميباشد كه برای استماع گزارش كينگاش و تصميم گيری در مورد آن دعوت ميشود و جلسات آن به روال عادی درهر دوسال يكبار داير ميگردد.جرگه بنابر تصميم اكثريت نسبی كينگاش و يا لزومديد اكثريت دوثلث آرای اعضای هيأت مدیره، با تأیید اکثریت نسبی اعضای کمیسون یاش اولوغلر، ميتواند بشكل فوق العاده نیز داير گردد.
مادۀ پانزدهم: اعضای جرگه، عبارت اند از هیئت مدیره، اعضای کینگاش، مسئولين واحد های تشکیلاتی و نمایندگان منتخب ففتا در کشور های مختلف و ولایات مختلف در داخل کشور. مسئولين واحدها در هرمملکت و یا ولایات داخل کشور، ميتوانند به تناسب كميت اعضای خود، يك يا چند نفر را به جرگه معرفی كنند. تناسب فيصدی توسط هيأت مدیره با درنظرداشت تعداد اعضأ درهر کشور ویا ولایت تعيين و ابلاغ ميگردد.
مادۀ شانزدهم: جرگه عاليترين ارگان تصميمگيری بعداز قوريلتای محسوب ميگردد و تمام صلاحيت های قوريلتای را به استثنای انحلال فدراسيون و تغيير نام آن دارا بوده و تعداد كمی آن تابع شرايط ميباشد.تمام فيصله های جرگه با رای اكثريت نسبی، صورت ميگيرد. اما عزل و نصب رئيس فدراسيون مستلزم آرای اكثريت قاطع دو ثلث اعضای حاضر در مجلس ( جرگه ) ميباشد.
کــيــنــــــگـاش:
مادۀ هفدهم: كينگاش؛ عبارت از سومين ارگان رهبری كننده فدراسيون است كه اعضای آن توسط قوريلتای ویا جرگه انتخاب و منظور ميگردد.
مادۀ هژدهم: وظايف كينگاش عبارت اند از:الف ــ رهبری و پیشبرد امور فدراسيون در فاصله بين دو اجلاس جرگه و يا قوريلتای به شمول عقد پروتوکولها و قرارداد ها با انجمن های فرهنگی، از طریق شعبات و مراجع ذیصلاح پیشبینی شده دراین سند،ب ــ تهيه گزارش از فعاليت های فدراسيون به جرگه و يا قوريلتای،ج ــ تهیه پیشنهاد تعديلات لازمی در یاسای فکری و یاسای تشکیلاتی به جرگه يا قوريلتای،د ــ استماع گزارش هيأت مدیره و تصميمگيري در مورد آن،ه ــ تعليق صلاحيت رئيس، درصورت ثبوت تخطی او از اصول مرامی و اساسنامه ففتا و انتخاب سرپرست مؤقت فدراسیون فرهنگی توركان افغانستان با اكثريت دوثلث آرای شاملین اجلاس الی تدویر جرگه یا قوريلتای،و ــ در صورت تعلیق صلاحیت رئیس، تدویر جرگه و یا قوريلتای، در حدود اعظمی سه الی شش ماه حتمی است،ز ــ تصويب پلان کاری و پروگرام های يك ساله، ح ــ كينگاش، بصورت نوبتی در هرسال یكبار، جلسه حضوری خود را داير مينمايد، اما جلسات فوق العاده خارج ازاین امر است.
هــیــأت مدیره:
ماده نزدهم: هيئت مدیره، متشكل است از رئيس، معاونين، سخنگو و مسئولين شعبات مختلفه که رهبری فدراسیون را در بین دو اجلاس کینگاش به عهده داشته و جلسات خود را در هر ماه یکبار دایر مینماید.
ماده بیستم: وظایف هیأت مدیره عبارت اند از:الف - قبول و انفكاك عضويت در فدراسيون، تشکیل و لغو شعبات، تعیین وعزل مسئولین شعبات به شمول قبول استعفاي كادرهاي رهبری،ب - تصويب مصارف مالي فدراسيون،ج - نظارت از مسائل مالي فدراسيون،د - نظارت بر فعالیت های جاری و روزمرۀ سرتاسر فدراسیون.
رئيس فدراسيون فرهنگی تورکان افغانستان:
مادۀ بیست و یکم: رئیس فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان؛ از زمرۀ اعضای منتخب و حاضر کينگاش با رأی اکثریت نسبی اعضای کینگاش، کاندید و از جانب مجلس قوریلتای انتخاب میگردد.
مادۀ بيست ودوم: رئيس فدراسيون بعد از انتخاب شدن خود، معاونين و سخنگوی خود را با مشورۀ اعضای منتخب کینگاش تعيين و به قوریلتای معرفی و اخذ رأی اعتماد مینماید.
مادۀ بیست وسوم: رئیس فدراسيون، در فاصله بین دو قوريلتای سمت رهبری فدراسیون را برعهده داشته و از کلیه اجراات خود در نزد كينگاش، جرگه و قوريلتای مسئول میباشد.
مادۀ بيست و چهارم: فرد پیشنهاد شده جهت احراز مقام ریاست ففتا، لزوماً دارای مشخصات و اوصاف ذیل باشد:الف - دارای سجایای عالی انسانی بوده و به یکی از اقوام و ملیت های تورک در افغانستان که هنوز هم به یکی از شاخه های زبان تورکی تکلم مینمایند، مربوط باشد،ب ــ دارای تحصیلات عالی حد اقل به سویۀ لیسانس باشد، ج - به امور فرهنگی وارد بوده با تاریخ و فرهنگ تورکها آشنايی و معرفت کافی داشته باشد،د ــ باید حداقل قدرت صحبت كردن روان به يكی از لهجه های لسان توركی را داشته باشد،ه ــ به دفاع از منافع حق طلبانه خلق تورک در افغانستان وفادار بوده و از تبعیض و تعصب نسبت به دیگر مردم کشور ما افغانستان مبرا باشد،و ــ به هیچ یک از احزاب و جریانات سیاسی داخل و خارج کشور عضویت نداشته باشد، این حکم در رابطه با معاونین، سخنگوی و مسئولین شعبات که اعضای هیئت مدیره هستند نیز نافذ و مرعی الاجرا است.ز ــ اختفای عضویت برحال در یک حزب ویا سازمان سیاسی و فعالیت به نفع این یا آن حزب ویا سازمان سیاسی به معنی تخلف از مفاد و مقررات این یاسای تشکیلاتی و نقض عدم وابستگی سیاسی، آیديالوژیکی و عقیدتی این کانون فرهنگی محسوب گردیده و هرزمانیکه افشا شود، سبب سبکدوشی رئیس و اشخاص واجد اين شرايط شده میتواند،ح ــ اعتبار دوره کاری رئیس فدراسیون به صورت عادی، چهار سال بوده از تدویر یک قوريلتای الی دایر شدن قوريلتای بعدی نافذ است. در حالات غیر عادی که دایر نشدن به وقت و زمان قوريلتای را باعث شده میتواند، این مدت زمان از طریق تدویر جلسات کینگاش، از شش ماه الی یک سال دیگر ميتواند تمدید شود.
فصل سوم
شعبات ففتا
مادۀ بیست وپنجم: فدراسيون دارای شعبات ذيل ميباشد:الف ــ شعبۀ امور مالی و تدارکات،ب ــ شعبۀ امور تشكيلاتی،ج ــ شعبۀ امورحقوق بشر،د ــ شعبۀ امور روابط و تفاهم،ه ــ شعبۀ امور فرهنگی،و ــ شعبۀ امور بیگم لر،ز ــ شعبۀ امور یاش ييگيتلر،ح ــ شعبۀ امور ياش الوغ لر،
ماده بیست وششم: تشكيل كمي هريک از شعبات در صورت امکان کمتر از سه نفر بوده نميتواند اما نظر به حجم کار فدراسيون ميتواند بيشتر باشد، اعضای شعبات توسط مسئولين آنها به هيأت مديره معرفی و توافق حاصل ميگردد.
ماده بیست وهفتم: مسئولين شعبات، هريک مؤظف به طرح و تدوين طرزالعمل شعبه مربوطه خود بوده که بعد از منظوری و تصويب هيأت مديره، مرعی الاجرا ميباشد.
شعبۀ امور مالی و تدارکات
مادۀ بیست وهشتم: فدراسيون از منابع ذيل تمويل ميگردد:يك ــ پرداخت حق العضويت منظم اعضأ،دو ــ اعانه بی شايبه جنسی و نقدی اعضأ و هواخواهان ففتا اعم از تجار ملی، موسسات خيريه، شركت ها و ديگر جوامع مدنی داخلی و خارجی،سه ــ فعاليت های انتفاعی فرهنگی، از قبيل فروش كتب، روزنامه ها، مجلات و امثالهم.
ماده بیست ونهم: فدراسيون بمنظور ايجاد تسهيلات در فعاليت هاي خود، صندوق وجهی و حسابات بانكی باز ميكند.
ماده سی وم: هر عضو فدراسيون مقيم اروپا، ماهانه معادل پنج یورو، مقيم امريکا، کانادا، آسترليا، جاپان و كشورهای خليج، ماهانه معادل ده دالر امریکائی، مقيم چين، روسيه و توركيه و آسيای مركزی، ماهانه معادل سه دالرامریکائی، مقيم افغانستان، ايران، پاكستان و ساير كشور ها، ماهانه معادل يك دالر را بنام حق العضويت، به مسئولين امور مالی فدراسيون ميپردازند. در اين کشورها اگر از يک خانواده، بيشتر از يکنفر افتخار عضويت فدراسيون را حاصل کرده باشند، حق العضويت آنها، فی نفر پنجاه فيصد ميباشد. محصلين و متعلمين کشور های نظیر افغانستان، ایران و پاکستان از پرداخت حق العضويت معاف اند.
ماده سی ویکم: پول حق العضويت ها و اعانه که در هر واحد محلی ویا منطقه يی توسط مسئولين امورمالی جمع آوری ميگردد، در هفتۀ اول ماه بعدی پنجاه فیصد آن به حساب مرکزي فدراسيون انتقال داده ميشود، این موضوع در داخل افغانستان با لایحه جداگانه تنظیم میگردد.
مادۀ سی ودوم: پول مورد نیاز با امضا های معرفی شدۀ دو نفرمسئول که در برگیرندۀ رئيس ففتا ومسئول مالی است قابل حصول از بانک میباشد. امضای دو نفر فوق الذکر توسط رئیس ففتا رسماً به بانک مورد نظر معرفی میگردد. اين طرزالعمل در حدود اصول مقررات بانكی اعتبار دارد.
شعبۀ امور تشكيلات
مادۀ سی وسوم: تشکیلات فدراسیون عبارت است از مجموع اعضای فدراسیون در داخل و خاج کشور که توسط ارگانهای مختلف رهبری و هدایت میشوند.این تشکیلات از دو بخش اساسی ذیل عبارت میباشد:
ماده سی وچهارم: بخش داخل کشور، تشکیلات داخل کشور یکی از بخش های اساسی و عمده ی تشکیلات فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان بوده و اعضای رهبری آن توسط مجلس با صلاحیت در سطح جرگه ویا قوریلتای انتخاب میگردد. - شورای رهبری داخل کشور از طریق انترنیت و دیگر وسایل ممکنه ی تأمین ارتباط، رابطه دوامدار و بموقع خود را با مرکز اصلی رهبری فدراسیون در خارج جاری نگه داشته و از اجراات خود گزارش میدهد.- رهبری فدراسیون در اولین فرصت بدست آمده از ملحوظات مختلف سیاسی و امنیتی وغیره مکلف به تدارک زمینه های انتقال مرکز اصلی فدراسیون در داخل کشور بوده و تا آن موقع مکلف به تأمین رابطه های دوامدار و مؤثر با بخش داخل کشور میباشد.- کلیه احکام و مندرجات این یاسای تشکیلاتی یعنی اساسنامه در کلیه سطوح در داخل کشور نیز قابل تطبیق و اجرا است.
ماده سی وپنجم: بخش بیرون مرزی،بخش بیرون مرزی تشکیلات فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان با اشتراک فعال وآگاهانۀ مهاجرین تورک افغانستان در کشور های مختلف جهان تشکیل و مطابق به روحیۀ این یاسای تشکیلاتی ویاسای فکری فدراسیون فرهنگی فعالیت مینماید.- اعضای فدراسیون در کشورهای مختلف جهان میتوانند با ایجاد تشکیلات کشوری مربوط به فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان منسجم گردیده و با رعایت کلیه موازین و احکام اساسنامه و برنامه ففتا در کشور های متعلق ثبت و راجستر گردیده و به فعالیت های خود آغاز نمایند.
ماده سی وششم: سلب عضويت از فدراسيون در حالات استعفآ، اخراج و وفات صورت ميگيرد.
ماده سی وهفتم - اخراج از عضويت فدراسيون بنابه علل ذیل در نظر گرفته میشود:الف - عدم علاقمندی یک شخص به ادامۀ عضویت در فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان،ب - نقض مکرر وعمدی احکام و مندرجات اساسنامه و برنامۀ فدراسیون، اتهام و دروغ برای تخریب و تحریف آگاهانه اهداف این کانون فرهنگی،ج - عدم انتقاد پذیری و سر باز زدن از پذیرش روش های اصلاحی بصورت مکرر.اخراج از صفوف ففتا از صلاحیت هیئت رهبری انجمن های کشوری بوده و با تأیید هیأت مدیره فدراسیون صورت میگیرد.
ماده سی وهشتم - تنزیل مقام ویا سبکدوشی اعضای رهبری انجمن های کشوری از صلاحیت شورا های مملکتی فدراسیون در کشور های مختلف و شورای رهبری بخش داخل کشور با رأی اکثریت آرای اعضای موجود در یک جلسه میباشد.تنزيل مقام معاونين و سخنگوی فدراسیون بر اساس فيصله اكثريت نسبی آرآی كينگاش، صورت ميگيرد.
مادۀ سی ونهم: عضو اخراج شده از صفوف فدراسيون حق دارد تا شكايت خود را به مقامات بالائي فدراسيون بشمول قوریلتاي برساند.
شعبه امور حقوق بشر
ماده چهلم: كمیسيون حقوق بشر فدراسيون موظف به اجرای امور آتی اند:الف - مبارزه با هرگونه اعمال ظالمانه وحق تلفانه درافغانستان،ب - مبارزه و روشنگری در برابر هرگونه تخطی ازاحکام اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و کانوانسیون های بین المللی و تبارز واکنش های قانونی علیه آن.
شعبۀ امور روابط و تفاهم
ماده چهل ویکم: دو نوع تآمين ارتباط بطورعمده شامل وظايف شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم ميگردد:الف - تآمين ارتباطات داخلی فدراسیونب - تآمين ارتباطات در خارج از تشکیلات فدراسیون
ماده چهل ودوم: شعبه تامين ارتباطات و تفاهم وظيفه دارد كه با تمام كميته ها و بخش های فدراسیون درافغانستان و کشورهای ديگراز طريق تيلفون، کمپيوتر وديگر طرق ممكنه ارتباط برقرار نموده و از نحوه فعا ليت فدراسیون، نتايج آن، واکنش هاي مخالفان و موافقان در مقابل فعاليت های فدراسيون و سير افکار عامه، اطلاعات جمع آوری نموده، توسط مسئول شعبه تامين ارتباط و تفاهم اين اطلاعات را در اختيار هيآت مديره قرار دهد. اين نوع ارتباطات ذات البينی وظيفه عادی و روزمره شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم شمرده ميشود كه آنرا مستقلانه تحت رهنمایی مسئول شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم ومشوره هیئت مدیره پيش ميبرد.
مادۀ چهل وسوم: تآمين ارتباطات بيروني وظيفه ديگر شعبه تآمين ارتباطات و تفاهم است که در برگیرندۀ تآمين ارتباطات با سازمانهاي بالمثل و موسسات سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي و فرهنگي در چهره ادارات دولتي و غيردولتي را احتوا نموده و از اجراات خود هیئت مدیره را در جریان میگذارد.
شعبه امور فرهنگی
ماده چهل وچهارم: شعبه امور فرهنگی که از افراد فهيم واهل قلم بوجود ميآید، رسالت دارد تا زمینۀ واقعی پخش اندیشه های سالم و مثمر علمی و فرهنگی را با هدف تعمیم آگاهی و خود آگاهی خلق تورک و دیگر مردم ساکن این سرزمین دایماً فعال نگهداشته و تلاش در جهت ایجاد یک جنبش فکری عدالت خواهانه و ظلمت ستیزانه در برخورد با شیوع روز افزون اندیشه های عظمت طلبانه قومی، نژادی، مذهبی، لسانی، عقیدتی، سمتی وغیره هدف قرار داده ودایماً جاری نگهدارد.
ماده چهل وپنجم: هرنوشته پژوهشي وغيرپژوهشي قبل از نشر آن به رسانه ها ، لزوماً به هيئت تحريرکمیسیون فرهنگی ارايه ميگردد. پيشبرد امور نشراتي يكي از وظايف مهم شعبه امور فرهنگي شمرده ميشود.
شعبه امور بیگم لر
ماده چهل وششم: شعبه امور بیگم لر، تمام علاقمندان وهواداران اناث فدراسيون را سازماندهی نموده درکتاب جدا گانه ثبت و راجستر و تحت رهنمایی هیئت مدیره و مطابق به اصول مرامی و تشکیلاتی فدراسیون فعالیت مینماید.
شعبه یاش ييگيتلر
ماده چهل وهفتم: شعبۀ امور یاش یيگيتلر تمام اعضای جوان فدراسيون که دارای سن کمتر از18 سال باشند، تنظيم و رهبری نموده و تشکیلات یاش یيگيتلر توسط این شعبه با تفکیک سال تولد وسایر مشخصات هویتی درکتاب جدا گانه ثبت وتنظیم میگردد.
شعبه ياش الوغ لر
مادۀ چهل وهشتم: شعبه یاش اولوغلر متشکل از تعدادی آقسقالان با تجربه و خبیر اعضای ففتا بوده و یک ارگان مشورتی وممد تصمیم گیری در مسایل مهم فدراسیون برای هیئت مدیره میباشد.
فصل چهارم
احكام متفرقه
ماده چهل ونهم: تمام افراد شامل درفدراسيون درهرکجاي دنيا که باشند اعضاي يک خانواده بهم پيوسته تلقي گرديده در زمان مواجه شدن به مشکلي لاينحل وبالاتر از توان خودشان ، فدراسيون با ارايه مشوره ها و رهنمود هاي لازم قانوني وحقوقي و در صورت امکانات با ارايه ی کمک مالی از آنها حمايت ميکند.
ماده پنجاهم: براي تدارك هر قوریلتاي ویا جرگه، شوراي تدارك ویژه ايجاد گرديده و با انجام كار قوریلتاي ویا جرگه منحل ميگردد.
ماده پنجاه ویکم: دفتر مركزي فدراسيون فعلآ در كشورهالند موقعيت داشته و در آينده درصورت امکان بداخل افغانستان ويا كشور مناسب ديگریکه لازم پنداشته میشود، منتقل خواهد گرديد. تصميمگيري انتقال موقعيت دفتر مركزی با رآی دوثلث اعضای اجلاس کینگاش صورت ميگيرد. در حالات خاص هيآت مديره فدراسيون ميتواند درينباره تصميم اتخاذ نمايد.
ماده پنجاه ودوم: اين اساسنامه بعداز تصويب تاريخی 26 دسامبر سال 2008 م، در جرگه ی کوپنهاگن، نافذ شمرده ميشود.
ماده پنجاه وسوم: فدراسيون درمحل و موقعيت دفتر مركزی فدراسيون ثبت و را جستر ميگردد.
ماده پنجاه وچهارم: فدراسيون داراي مهر، سمبول، بیرق و ارگان نشراتي خود ميباشد که تهیه و تدارک آن بدوش هيئت مدیره بوده و با تأیید جرگه ویا قوریلتای نهایی میگردد.
ماده پنجاه وپنجم: برنامه واساسنامه فدراسيون به زبانهای توركی ( اوزبيکی و تورکمنی ) و زبانهای رسمی دولتی منتشر ميگردد.
ماده پنجاه وششم: مرامنامه و اساسنامه تشكلات مختلفه كشوری و محلی به هيچوجه نميتواند متناقض با ياسای فكری و تشكيلاتی ففتا قرار داشته باشد.
ماده پنجاه وهفتم: توجيه و تفسير مواد بحث برانگيز احتمالي اساسنامه فدراسيون از وظيفه شعبه ياش الوغ لر با مشوره شعبه امور فرهنگي فدراسیون تحت رهنمایی هیئت مدیره ميباشد.
این اساسنامه در چهار فصل و پنجاه و هفت ماده تحرير گرديده است
ومن الله التّوفيق
maandag 9 maart 2009
نماینده فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در امریکا انتخاب گردید
نماینده فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان در امریکا انتخاب گردید
به تاریخ ششم ماه مارچ ۲۰۰۹ میلادی جمعی از شخصیت های قومی و نخبگان اجتماعی و فرهنگی جامعه تورک افغانستانی مقیم ایالات متحده امریکا، گردهم جمع آمده نمایندگی فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان را درین کشور ایجاد نمودند.جلسه حوالی پنج بعدازظهر به وقت محلی با قرائت آیاتی چند از کلام الله مجید آغاز گردید. این مجلس با اشتراک شخصیت های نظیر محترم محمد اکبر اندخویی نماینده حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان در امریکا، محترم انجنیر محمد رحیم عابدی، الحاج محمد سعید جان نسفی، محترم انجنیر غفور روزی، محترم فریدون عصمتی، محترم ناصر بخاری، محترم داکتر ولی جان و عده دیگری از نخبگان جامعه تورک افغانستان مقیم امریکا، در شهر لانگ آیلند ایالت نیویارک تحت ریاست پروفیسور عنایت الله شهرانی دایر گردید.سخنرانان این گردهم آیی هر کدام به نوبه خود به ضرورت وحدت عملی و یکپارچگی اقوام تورک افغانستان با هدف ایجاد تفاهم و وحدت ملی در پهلوی اقوام دیگر تأکید به عمل آوردند.درین گردهم آیی، بعداز شور و بحث در مورد ضرورت ایجاد، اهداف و وظایف فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان، محترم محمود جان مخدوم یکی از فعالین فرهنگی به صفت نماینده ففتا در امریکا و محترمان داکتر ولی جان و ناصر بخاری به صفت معاونین آن به اتفاق آرا انتخاب گردیدند. و همچنان مجلس فیصله نمود که محترم الحاج محمد سعید جان نسفی به حیث آقسقال، فعالیت های نمایندگی فدراسیون را در امریکا تحت نظر داشته و با مشوره های لازم ایشان را رهنمائی مینمایند.مجلس درحالیکه محترم بهرالدین روشنگر را به صفت مسئول ایالت فلوریدا تعیین نمود، تعیین مسئولین ایالات کلیفورنیا و ویرجینیا ( به شمول واشنگتن دی سی ) را در آینده محول نمود.محفل با صرف طعام و استدعای برگشت صلح و ثبات در افغانستان خاتمه یافت.
همکار خبری ففتا در نیویارک
به تاریخ ششم ماه مارچ ۲۰۰۹ میلادی جمعی از شخصیت های قومی و نخبگان اجتماعی و فرهنگی جامعه تورک افغانستانی مقیم ایالات متحده امریکا، گردهم جمع آمده نمایندگی فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان را درین کشور ایجاد نمودند.جلسه حوالی پنج بعدازظهر به وقت محلی با قرائت آیاتی چند از کلام الله مجید آغاز گردید. این مجلس با اشتراک شخصیت های نظیر محترم محمد اکبر اندخویی نماینده حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان در امریکا، محترم انجنیر محمد رحیم عابدی، الحاج محمد سعید جان نسفی، محترم انجنیر غفور روزی، محترم فریدون عصمتی، محترم ناصر بخاری، محترم داکتر ولی جان و عده دیگری از نخبگان جامعه تورک افغانستان مقیم امریکا، در شهر لانگ آیلند ایالت نیویارک تحت ریاست پروفیسور عنایت الله شهرانی دایر گردید.سخنرانان این گردهم آیی هر کدام به نوبه خود به ضرورت وحدت عملی و یکپارچگی اقوام تورک افغانستان با هدف ایجاد تفاهم و وحدت ملی در پهلوی اقوام دیگر تأکید به عمل آوردند.درین گردهم آیی، بعداز شور و بحث در مورد ضرورت ایجاد، اهداف و وظایف فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان، محترم محمود جان مخدوم یکی از فعالین فرهنگی به صفت نماینده ففتا در امریکا و محترمان داکتر ولی جان و ناصر بخاری به صفت معاونین آن به اتفاق آرا انتخاب گردیدند. و همچنان مجلس فیصله نمود که محترم الحاج محمد سعید جان نسفی به حیث آقسقال، فعالیت های نمایندگی فدراسیون را در امریکا تحت نظر داشته و با مشوره های لازم ایشان را رهنمائی مینمایند.مجلس درحالیکه محترم بهرالدین روشنگر را به صفت مسئول ایالت فلوریدا تعیین نمود، تعیین مسئولین ایالات کلیفورنیا و ویرجینیا ( به شمول واشنگتن دی سی ) را در آینده محول نمود.محفل با صرف طعام و استدعای برگشت صلح و ثبات در افغانستان خاتمه یافت.
همکار خبری ففتا در نیویارک
Abonneren op:
Posts (Atom)