فشرده متن مصاحبه دكتورهمت فاريابی با تلويزیون آيينه۲۵ جولای ۲۰۰۸ ميلادیمصاحبه اختصاصی دكتورهمت فاريابی رئيس فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان كه به تاريخ ۱۸ ماه جولای در دفترمركزی تلويزيون آيينه دركابل صورت گرفت ، مصاحبه به زبان توركی اوزبيكی صورت گرفته و موضوع صحبت “ضرورت ايجاد فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان “ بود كه مدت چهل دقيقه طول كشيد و فشرده آن قرار ذيل ميباشد
سوال - قراريكه بينندگان عزيز خبر دارند كه درين اواخر اولين نهاد مدنی بين المللی تورك های افغانستان بنام فدرسيون فرهنگی توركان افغانستان در اروپا ايجاد گرديد ، لطفآ درمورد اهداف ايجاد اين نهاد برای بينندگان تلويزیون
آيينه معلومات دهيد
جواب - بسم الله الرحمن الرحيم
قبل از همه ميخواهم منت داری عميق خود را به حضور رياست تلويزيون آيينه اظهار نمايم كه موقع را برای اين مصاحبه مساعد نمود .امابعد ! چون صحبت ما بزبان توركی اوزبيكی صورت ميگيرد ، لذا من از شخصيت های بزرگ فرهنگی و ادبی زبان اوزبيكی خواهشمندم كه بخاطر نادرست گويی احتمالی جملات ويا اصطلاحات ، مرا زير بار انتقاد قرار نداده و با بزرگواری مورد عفو قرار دهند . زيرا كه در حدود سه صد سال زبان مادری ما مورد تهاجم و تاخت وتاز سياسی و فرهنگی قرار گرفته و كمتر كسی در سطح با سواد های جامعه ميتوانند بدرستی بزبان مادری خود صحبت نمايند و اين خود يكی از اهداف تشكيل يك حركت جمعی فرهنگی بوده ميتواند .
حالا مشخصآ به جواب سوال شما بايد گفت :قورلتای بزرگ فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان بتاريخ هفدهم ماه می با اشتراك بيش از يكصدوده نماينده از كشور های مختلف جهان در شهر تيلبورگ هالند داير گرديده اساسنامه و برنامه را تصويب و هيآت رهبری را ايجاد نمود .درين قورلتای به تعداد ۳۳ نفر عضو شورای مركزی يعنی كينگاش انتخاب گرديدند . تشكيل فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان بطور عام دو هدف را دنبال مينمايد
اول - ايجاد همبستگی ، اتحاد و همآهنگی در بين قشر چيزفهم و باسواد جامعه توركان افغانستان بخاطر تلاش در راه ايجاد همبستگی ملی با تمام ساكنين كشور .
قسميكه ميدانيم در سی سال اخير تعلقيت های سياسی و آيدولوژيكی ، قشر روشنفكر وباسواد اقوام مختلف از جمله اقوام تورك افغانستان را متفرق ، ازهم پاشيده وگاهی با همديگر دشمن نموده است ، اين اشخاص و گروه ها تنها در چوكات فرهنگ ميتوانند كه وجوه مشترك دريابند و تفاوت های سياسی و آیدلوژيكی را كنار بگذارند وباهم متحد شوند .با يك كلام اگر سياست نقش فصل كردن را بازی نمود ، فرهنگ بايد نقش وصل كردن را بازی نمايد .
دوم - احيای هويت فرهنگی توركان افغانستان .قسميكه در آغاز اشاره شد ، در طول تقريبآ سه صد سال فرهنگ اقوام تورك افغانستان ظالمانه مورد هجوم و تاخت وتاز قرار گرفته است . اين استبداد فرهنگی از تحريف ، تجعيل و حذف واقعيت های تاريخی شروع شده تا تبديل نامهای تاريخی ، كتابخانه سوزی ها ، نابودی آثار باستانی وغيره همراه بوده است كه متآسفانه اين استبداد تابه امروز ادامه دارد .اقوام تورك افغانستان به مثابه بخشی از تبار تورك كه در منطقه و جهان از خود آثار تمدن جاودانه برجای گذاشته است ، مورد بيشترين ضربات فرهنگی قرار گرفته است كه حتی زبان مادری آنها در خطر نابودی واقع ميباشد . بنآ برای احيای هويت فرهنگی آنها لازم است تا يك حركت عمومی خروشان و وسيع البنياد فرهنگی براه انداخته شود تا اين تاريخ و فرهنگ غنی را احيا و در خدمت دوستداران تمدن قرار بدهد .اگر متوجه نام اين نهاد فرهنگی شويد كه اصطلاح « فدراسيون » آورده شده است ، دقيقآ همان آرمان عمومی ساختن حركت فرهنگی را احتوا ميكند كه هر انجمن فرهنگی مربوط تورك های افغانستان در داخل و خارج كشور بتوانند با معرفی نماينده های خود ، جای مناسب خود را در چوكات فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان دريابند . تهاجم فرهنگی برعليه فرهنگ تورك های افغانستان از يك جهت نبوده بلكه اگر متوجه باشيد ، تلاشهايی هم در چند سال اخيرصورت ميگيرد حتی اصطلاحات قديمه توركی از سيستم قوای مسلح افغانستان حذف گردد درباره دلايل انكارناپذير زياد وجود دارد كه ميتوان عند الموقع روی اين خصومت های فرهنگی صحبت كرد
قشر باسواد و روشنفكر جامعه تورك افغانستان فراموش نكنند كه جبران عواقب استبداد بزرگ فرهنگی ، حركت
بزرگ وسراسری فرهنگی را ايجاب مينمايد .
سوال - فدرسيون فرهنگی توركان افغانستان كدام كار هايی را توانسته كه انجام بدهد ويا نتيجه كار وفعاليت شما ازچه
قرار است ؟
جواب - از هفدهم ماه می كه قورلتای بزرگ داير و فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان ايجاد گرديد بسيار كم وقت
ميگذرد وما تاهنوز نسبت ضيقی وقت نتوانستيم كه تشكيلات فدراسيون را به تمام معنی ايجاد كنيم و من بايد به افغانستان سفر مينمودم اما پيش از ايجاد رسمی فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان ما موجوديت خود را از آدرس و اسم معين و مشروط بنام فدراسيون فرهنگی توركتباران ابراز نموديم و ازين نام و آدرس اعلاميه ها و اعتراضيه ها در قبال حوادث سياسی و اجتماعی افغانستان صادر نموديم كه از جمله ميتوان از دسايس جنگ كته قلعه ، خونريزی در شهر شبرغان ، اعتراص در نشرات اوزبيكی تلويزيون آريانا ، دسيسه محاصره خانه جنرال دوستم و بعضی موارد دیگر يادآور شد . البته كه كار های عملی فرهنگی در آينده بخش قابل ملاحظه و مهم فعاليت های فدراسیون را تشكيل ميدهد
سوال - شما از كارهای عملی فرهنگی ياد كرديد ، ممكن است توضيحات دهيد اين كار ها ازچه قرار است وپلان آينده شما جهت عملی اين كار ها چه است ؟
جواب - چون فدراسیون يك نهاد فرهنگی است و ابعاد مسائل فرهنگی بسيار وسيع ميباشد ، بخصوص در قبال فرهنگ تورك های افغانستان كه در طول تاریخ تقريبآ سه صد سال تحت استبداد بيرحمانه قرار گرفته و در دهه های اخير مورد تهاجم چند جانبه فرهنگی بوده است .تحقيقات همه جانبه در مورد زبان ، ادبيات و تاريخ تورك های افغانستان و آگاه ساختن مردم از تاريخ غنی و پرافتخار شان رسالتی است بس بزرگ و تعميل اين پروژه ها ، كار منسجم وهدفمند ، خستگی ناپذير و درازمدت ميطلبد .تفريق جعليات از واقعيت های تاريخی در مورد تاريخ تورك های افغانستان و منطقه كه توسط تاريخ نويس های درباری به رشته تحرير درآمده و امروز برتری جويان الوان مختلف آنرا نشخوار ميكنند وظيفه مهم ديگر فدراسیون است كه درينباره دست به كار شود .براه اندازی نشرات سمعی وبصری ، نشر كتب ، تدوين قاموس ها ، تبليغ وترويج فرهنگ اصيل توركی اينها همه كار های عملی فرهنگی است كه بايد توفيق يافت .درباره پلانهای آينده كاری ما كه شما سوال كرديد بايد عرض بكنم كه عملی نمودن هر كار مربوط به توانايی اقتصادی است . بودجه فدراسيون تا هنوز شكل نگرفته و سپانسر اقتصادی نيز تا فعلآ وجود ندارد ولی در آينده فدراسیون تلاش خواهد كرد تا به حل اين پرابلم ها بپردازد .
سوال - شما درسومين مجمع حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان شركت كرده بوديد ، نظر شما درينباره چگونه است ؟
جواب - من در كنگره جنبش ملی اسلامی افغانستان دعوت شده و به صفت مهمان اشتراك كرده بودم . البته روز اول مجلس از آغاز جلسه تا ختم آن حضور داشتم اما در روز های بعدی جلسه بدو علت اشتراك نكردم ، اول اينكه در روز های دوم و سوم درمورد مسائل داخلی حزب جنبش ملی اسلامی از قبيل تصويب اساسنامه و كار های تشكيلای بحث و تصميمگيری صورت ميگرفت ، چون من به صفت مهمان بودم بنآ به يكروز اكتفا كردم و از جانب ديگر روانه سفر بسوی ميمنه بودم و وقت را بسیار ضيق يافتم و نتوانستم روز های بعدی كنگره نيز حضور داشته باشم .تدوير موفقانه سومين مجمع جنبش ملی اسلامی افغانستان در مناسبات سياسی و اجتماعی جامعه افغانستان خيلی با اهميت ميباشد .در شرايطيكه دسيسه و توطئه برعليه حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان و رهبر و بنيان گذار اين حزب ازطرف حلقات تماميت خواه پيهم صورت ميگيرد ، جمع كردن هشت صد - نه صد نماينده در زير يك سقف در قلب افغانستان ميتواند موفقيت بزرگ وچشمگير تلقی گردد .آنچه كه من ميخواهم آرزو نمايم اينست كه حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان برای بُرندگی وموثريت مبارزه خود و برآورده كردن خواسته های مردم بايد قشر باسواد وبخصوص عناصر با آرمان و آگاه جامعه را باخود داشته باشد ، بايد روحيه همديگر پذيری و تفاهم را تقويه نمايد . اين پاليسی ميتواند پايه های مردمی جنبش را با شخصيت های علمی وفرهنگی مستحكم نمايد .
سوال -شما مناسبات آينده حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان وفدراسيون فرهنگی توركان افغانستان را چگونه ميبينيد ؟
جواب - حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان يك سازمان سياسی مقتدريكه در تشكيل آن نماينده های اقوام مختلف افغانستان اعم از اوزبيك ، تاجيك ، توركمن ، هزاره ، پشتون وغيره اقوام حضور دارند كه استقامت فعاليت آن مانند هر حزب سياسی ديگر مبارزه سياسی ميباشد .فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان همان قسميكه از نامش پيداشت يك نهاد فرهنگی مستقل و غيروابسته بوده و در راستای احيای هويت تاريخی و فرهنگی توركان افغانستان مبارزه ميكند و در تشكيل خود تمام شهروندان افغانستان كه خود را متعلق به فرهنگ توركی ميداند تنظيم مينمايد . مسلم است كه اين دو نهاد سیاسی وفرهنگی نميتواند ازهمديگر كاملآ جدا مطالعه گردد ، جاييكه سياست است در آنجا فرهنگ حضور دارد و همچنان جاييكه فرهنگ است در آنجا سياست حضور دارد ويا به عباره ديگر فرهنگ عام و سياست خاص است و سیاست جز فرهنگ است .پس ميتواند حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان به مثابه يك سازمان سياسی و فدراسیون فرهنگی توركان افغانستان به مثابه يك سازمان مستقل فرهنگی مكمل همديگر بوده وبا همديگر همكار باشد البته تا جاييكه اين همكاری و همسويی به نفع مردم افغانستان در عموم و به نفع تورك های افغانستان در خصوص واقع گردد . فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان درحاليكه يك نهاد مستقل وغير وابسته ميباشد از مشی تمام نهاد های سياسی وفرهنگی از جمله حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان كه به نفع مردم افغانستان تلقی گردد ، پشتيبانی و دفاع مينمايد .
سوال - شما با ستر جنرال عبدالرشيد دوستم رهبر وبنيانگذار حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان ملاقات مفصلی داشتيد ، نتيجه آنرا چگونه ارزيابی مينمائيد
جواب - بلی ! من پيش از سفر ميمنه وهمچنان بعداز آن ملاقات هايی با جنرال صاحب داشتم ، درين صحبت ها جنرال صاحب دوستم درمورد اوضاع جاری سياسی واجتماعی در افغانستان و جايگاه خزب جنبش ملی اسلامی افغانستان دربين توده ها وهمچنان درباره دسايس پيهم دشمنان معلومات مفصل و آموزنده ارايه كردند كه بسيار مستفيد شدم .من متقابلآ درحاليكه سلامها و احترامات اعضای رهبری فدراسيون را وسيله شدم ، درمورد ضرورت ايجاد فدراسیون به مثابه يك نهاد مدنی بين المللی توركان افغانستان ، اهداف و مرامنامه اين نهاد معلومات ارايه كردم كه طرف دلچسپی جنرال صاحب دوستم قرار گرفته و ايشان حمايت همه جانبه خود را در راه عملی نمودن مرام فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان ابراز نمودند .آنچه كه جنرال صاحب مدبرانه تآكيد داشتند موضوع ايجاد تفاهم بود ، ايشان فرمودند كه فدراسيون فرهنگی توركان افغانستان به مثابه يك نهاد مدنی و جنبش ملی اسلامی افغانستان به صفت يك حزب مقتدر سياسی بايد بالای تنظيم يك مشی و ستراتيژی مشترك تلاش نمايند .البته من نيز همفكری خود را درين مسئله اظهار كرده و وعده سپردم كه اين آرزوی نيك ايشان را به شورای مركزی فدراسيون “كينگاش” انتقال بدهم .بنابرين نتيجه اين ملاقات را مثبت و پرثمر ارزيابی ميكنم و اميدوار هستم اينگونه تفاهم دربين نهاد ها توسعه يابد
سوال - به عنوان سوال آخر ميخواهم كه برای بينندگان تلويزيون آيينه معلومات دهيد ، مسائل مالی فدراسيون از كجا تآمين ميگردد ؟
جواب - طوريكه بيشتر هم اشاره كردم كه فدراسيون كدام منبع نشخص تمويل كننده ندارد مگر در اساسنامه تذكر رفته است كه اعضای فدراسيون حق العضويت و اعانه ميپردازند و اين برای فعلآ يگانه منبع مالی شمرده ميشود .قابل يادآوری است كه تمام مصرف قورلتای فدراسيون را يك شخص فرهنگی تورك افغانستانی بر عهده داشت كه فدراسيون قلبآ و عميقآ منت دار احساس فرهنگدوستی ايشان ميباشد .
ختم
اولین جرگه ففتا در شهر کوپنهاگن کشور دنمارک موفقانه به پایان رسید
